این روزها اعتیاد به اینترنت به یکی از معضلات مهم در بین افراد جامعه تبدیل شده است از آنجایی که در عصر تکنولوژی بیشتر کارها از طریق اینترنت انجام می‌شود. این روزها وابستگی انسان‌ها به اینترنت نیز افزایش پیدا کرده است تا جایی که به شکل اعتیاد به اینترنت خود را نشان داده. اما اینکه استفاده از اینترنت از چه حدی به بعد را اعتیاد می‌نامند را در ادامه این مطلب با هم بررسی می‌کنیم. اگر شما هم می‌خواهید در مورد اعتیاد به فضای مجازی بیشتر بدانید تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

اعتیاد به اینترنت چیست؟

وقتی که اسم اعتیاد می‌آید ذهن همه افراد به سمت اعتیاد به مواد مخدر می‌رود اما اعتیاد می‌تواند مربوط به هر موضوعی باشد. در واقع استفاده بیش از حد از هر چیز به شکلی که انجام دیگر کارها را با اختلال روبرو کند و روند زندگی را به هم بریزد را اعتیاد می‌گویند. اعتیاد به فضای مجازی نیز به همین شکل است یعنی افراد تا حدی از فضای مجازی استفاده می‌کنند که انجام دیگر فعالیت‌های زندگی با اختلال روبرو می‌شود و اگر استفاده از اینترنت را برای فرد مورد نظر کم و یا قطع کنیم هم دچار مشکلات روحی روانی و هم ممکن است دچار مشکلات بدنی و جسمانی شود.

استفاده از اینترنت، بله یا خیر؟

با توجه به تعریف اعتیاد به اینترنت آیا اصولاً استفاده از اینترنت کار درستی است یا نه و اینکه آیا نمی‌شود به صورت کلی اینترنت را از زندگی افراد حذف کنیم. در پاسخ باید گفت که اینترنت یک بستر خوب و مناسب است که در جهت آسان‌تر شدن زندگی افراد به وجود آمده است. قطعاً اینترنت ویژگی‌ها و مزایای خوب بسیار زیادی دارد که به این راحتی نمی‌شود از مزایای آن چشم پوشی کرد. در واقع اینترنت شبیه به یک چاقو است که با استفاده از آن هم می‌توان آدم کشت و هم می‌توان با عمل جراحی توسط چاقو یک نفر را از مرگ نجات داد. پس قطعاً استفاده از اینترنت نیز می‌تواند برای کمک به زندگی افراد بسیار مفید باشد. اما این موضوع مهم است که از آن در چه جهتی و در چه اندازه‌ای استفاده شود.

تشخیص اعتیاد به اینترنت

تشخیص اینکه یک فرد به اینترنت اعتیاد دارد یا یا نه بسیار مهم است. تشخیص اینکه فرد به اینترنت اعتیاد دارد یا نه را معمولاً با استفاده از تست‌های مختلف انجام می‌دهند. امروز تست‌های زیادی برای این تشخیص وجود دارد. بهتر است که این تشخیص را یک متخصص انجام دهد زیرا میزان مصرف اینترنت در هر فردی با دیگری متفاوت است و هیچگاه نمی‌توان یک عدد ثابت را برای استفاده از اینترنت مشخص کرد. مثلا فردی که شغلش مرتبط با اینترنت باشد قاعدتاً میزان مصرف اینترنت این فرد با سایرین متفاوت خواهد بود. اما بعضی از نشانه‌هایی وجود دارد که می‌تواند تلنگری باشد تا از طریق آن‌ها اعتیاد به اینترنت را تشخیص داد. این نشانه‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.

افراد نزدیک به شما یعنی دوستان و خانواده دائماً به شما تذکر می‌دهند که مدت زیادی را در اینترنت سپری می‌کنید.

ساعت استفاده از اینترنت را از دیگران پنهان می‌کنید.

به صورت مداوم و دائمی آنلاین هستید. از دیگر فعالیت‌های زندگی خود عقب می‌مانید زیرا تایم زیادی را در اینترنت سپری می‌کنید.

دلایل اعتیاد به اینترنت

اما قبل از اینکه بخواهیم اعتیاد به فضای مجازی را درمان کنید باید دلایل اعتیاد به اینترنت را پیدا کرده و آن‌ها را از بین ببریم.

به صورت کلی استفاده از اینترنت باعث می‌شود که افراد تا حد زیادی از فضای حقیقی فاصله بگیرند و برای لحظاتی آن را فراموش کنند. به همین دلیل افرادی که در زندگی حقیقی خود مشکلات و فشارهای زیادی دارند تمایل زیادی هم به استفاده از اینترنت دارند. همچنین آمار نشان می‌دهد که افراد خجالتی و گوشه‌گیر و کم رو نیز تمایل زیادی به حضور در فضای مجازی دارند.

وجود خلاءهای عاطفی زیاد نیز افراد را به استفاده افراطی اینترنت سوق می‌دهد تا شاید از این طریق بتوانند این خلاها را پر کنند.

عوارض اعتیاد به اینترنت

این موضوع که باید حتماً اعتیاد به اینترنت را تشخیص داده و در جهت رفع آن تلاش کنیم بسیار دارای اهمیت است زیرا اعتیاد به اینترنت عوارض روحی و جسمی زیادی را به دنبال دارد. از مهمترین عوارض اعتیاد به اینترنت می‌توان به افسردگی، گوشه‌گیری، اضطراب، جمع گریزی و… اشاره کرد. عوارض جسمی اعتیاد به اینترنت نیز بسیار رایج است که مهمترین عوارض آن چاقی یا لاغری افراطی، درد کمر و گردن، درد در ناحیه مچ دست، کاهش بینایی و فشار به چشم و سردردهای مزمن است.

انواع اعتیاد به فضای مجازی و اینترنت

اعتیاد به فضای مجازی و اینترنت مثل دیگر اعتیادها انواع مختلفی دارد که مهمترین آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

• اعتیاد به سایت‌ها و کانال‌های جنسی: یکی از بسترهایی که در اینترنت وجود دارد مربوط به مسائل جنسی است. دیدن محتواهای جنسی برای افراد زیادی اعتیادآور است. به شکلی که دائماً به دنبال محتوای جدید از این کانال‌ها و سایت‌ها هستند. این نوع از اعتیاد می‌تواند در زندگی عاطفی افراد به خصوص همسر آن‌ها بسیار مخرب و مضر باشد.
• اعتیاد به روابط مجازی: بعضی از افراد نیز با استفاده از اینترنت دائماً در حال ایجاد ارتباط مجازی جدید هستند. به شکلی که روابط حقیقی را تحت الشعاع قرار می‌دهند. بسیاری از این افراد با هویت‌های جعلی و غیر واقعی سعی در ایجاد ارتباط در فضای مجازی دارند.
• اعتیاد به بازی: بسیاری از افراد نیز تمایل دارند از طریق اینترنت و یا گوشی موبایل وقت خود را صرف بازی‌های اینترنتی بکنند. از آنجایی که امروزه بازی‌های بسیار زیاد و متنوعی در اینترنت وجود دارد افراد اعتیاد شدیدی به بازی پیدا می‌کنند. اعتیاد به بازی یکی از رایج‌ترین اعتیاد اینترنتی است. آمار آن در بین کودکان جوانان بسیار بالا است.
• دنبال کردن اخبار: همانطور که می‌دانید در فضای مجازی به صورت لحظه‌ای و ثانیه‌ای اخبار به روز رسانی می‌شود. بسیاری از افراد فکر می‌کنند که اگر دائماً اخبار را چک نکنند از آن عقب می‌افتند و همین موضوع باعث می‌شود که آن‌ها به صورت اعتیاد آوری به سایت‌ها و کانال‌های خبری سر بزنند. از آنجایی که معمولاً اخبار از خبرهای ناخوشایند و اضطراب آور تشکیل می‌شود این افراد در دراز مدت به مشکلات روحی روانی زیادی مثل افسردگی، اضطراب و غیره دچار می‌شوند. در اولین مرحله بهتر است برای ترک اعتیاد یا وابستگی خود به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند و در جهت درمان افسردگی و یا سایر اختلالاتی که برای آن‌ها به وجود آمده تلاش کنند.

علائم و نشانه های اعتیاد به اینترنت

احتمالاً در حال حاضر شما تمایل دارید که بدانید آیا دچار اعتیاد به اینترنت هستید یا خیر؟ برای راحتی  این کار، یک سری علائم و نشانه‌هایی در تشخیص اعتیاد به فضای مجازی وجود دارد. اگر شما این نشانه‌ها را دارید احتمالاً معتاد اینترنت هستید. بعضی از این نشانه‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

عقب افتادن فعالیت‌ها و کارهای مهم به دلیل سپری کردن زمان زیادی در اینترنت، پنهان کردن ساعت استفاده از اینترنت از دیگران، چک کردن دائمی موبایل و شبکه‌های اجتماعی در صورتی که قصد انجام کاری را در آن ندارید، ناتوانی در کنترل استفاده از اینترنت.

پیامدهای اعتیاد به اینترنت

اینکه چرا باید حتماً اعتیاد به فضای مجازی را درمان کرد مربوط به پیامدهای بسیار خطرناک این موضوع است. این پیامدها هم به صورت فردی و هم به صورت خانوادگی و اجتماعی می‌توانند ظهور پیدا کنند.

پیامدهای فردی معمولاً منجر به ظهور بیماری‌های روحی و روانی یا اختلالات روحی مثل افسردگی، اضطراب زیاد، پرخاشگری، بداخلاقی، گوشه گیری و…. می‌شود.

افت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان نیز از دیگر پیامدهای فردی اعتیاد به فضای مجازی است که می‌تواند در آینده شغلی فرد هم بسیار تاثیر گذار باشد.

پیامدهای خانوادگی مهمی نیز برای اعتیاد به فضای مجازی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به اختلافات زناشویی، کاهش ارتباط با خانواده و فامیل و…. اشاره کرد.

پیامدهای اجتماعی اعتیاد به فضای مجازی شامل انزوا طلبی، بحران هویت و…. است.

اعتیاد به اینترنت در کودکان

یکی از موضوعات مهمی که در حوزه اعتیاد به اینترنت وجود دارد معتاد شدن کودکان به اینترنت است. بسیاری از والدین برای اینکه از شیطنت‌های کودکان خود خلاص شوند آن‌ها را به استفاده از اینترنت سوق می‌دهند. بدون اینکه بدانند این کار چه آسیب‌های زیادی را به فرزندانشان وارد می‌کند. اعتیاد کودکان به اینترنت از مهم‌ترین اعتیادهایی است که باید هر چه زودتر برای درمان آن اقدام شود. امروزه روان درمانی راه حل‌های زیادی برای این موضوع ارائه می‌کند. اگر با محدودیت زمانی رو به رو هستید می‌توانید از مشاوره آنلاین روانشناسی مجموعه‌های مختلف استفاده کنید.

روش های درمان اعتیاد به فضای مجازی

تا اینجا در مورد انواع اعتیاد به فضای مجازی با شما صحبت کردیم. اما این موضوع مهم را به یاد داشته باشید که هر نوع اعتیاد از جمله اعتیاد به فضای مجازی باید درمان بشود. برای درمان این نوع اعتیاد بهتر است که به روانشناس مراجعه کنید مشاوره روانشناسی در این حوزه می‌تواند برای شما بسیار کمک کننده باشد. اما به صورت کلی چند راهکار برای درمان این اعتیاد وجود دارد که از جمله آن می‌توان به جایگزین کردن فعالیت‌های دیگری که برای شما جذاب هستند به جای استفاده از اینترنت اشاره کرد. در واقع باید تلاش کنیم عادت‌های جدیدی را جایگزین عادت استفاده از اینترنت بکنیم. مثلا می‌توانید با دوستان و خانواده خود معاشرت کنید.  ورزش نیز می‌تواند یک جایگزین بسیار مناسب و مفید برای شما باشد همچنین ورزش کردن باعث می‌شود که بعد از آن شما دچار خستگی شده و راحت و بدون استفاده از موبایل و اینترنت به خواب بروید. چند قانون و اصول را نیز باید برای خود مشخص کنید که می‌تواند در جهت ترک اعتیاد به اینترنت مفید باشد. اول از همه اینکه موبایل و اینترنت را به رختخواب خود نبرید. مطمئن باشید که خیلی زودتر و راحت‌تر به خواب می‌روید و کیفیت خواب شما تا حد زیادی بالا می‌رود. از گوشی موبایل خود در سر سفره و هنگام میل غذا استفاده نکنید. انجام این ممنوعیت‌ها باعث می‌شود که شما کم کم بتوانید اعتیاد خود به اینترنت را کاهش بدهید. بدون اینکه کار خاصی داشته باشید به موبایل و گوشی خود سر نزنید.

همچنین اگر شما به دنبال بهترین روانشناس در تهران هستید می‌توانید از روانشناسان مجموعه ما استفاده کنید زیرا آن‌ها سابقه طولانی در درمان بیماری‌های مختلف از جمله اعتیاد دارند.

تفاوت استفاده‌ی عادی و اعتیاد به اینترنت

درست است که استفاده از اینترنت به صورت افراطی و بیش از اندازه ضررهای زیادی را به دنبال خواهد داشت اما استفاده به جا و به اندازه می‌تواند کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی افزایش بدهد. زیرا اینترنت قادر است بسیاری از فعالیت‌های روزانه را تسهیل کند. بهتر است که در ابتدا برای خود یک چارچوب و اصول تعیین کنید و تا حد امکان این اصول را زیر پا نگذارید.

انواع اعتیاد به موبایل

انواع اعتیاد به موبایل نیز مثل انواع اعتیاد به اینترنت به موضوعات زیادی از جمله سن و علاقه افراد بستگی دارد. مهمترین آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

بازی‌های موبایلی یکی از اعتیادهای رایج در اعتیاد موبایل  است. استفاده بیش از اندازه و افراطی از بازی‌های موبایلی خود یک نوع اعتیاد است. متاسفانه امروزه تنوع بسیار زیادی در بازی‌های موبایلی وجود دارد که این موضوع باعث می‌شود افراد زمان زیادی را برای انجام این بازی ها صرف کنند تا حدی که از انجام کارهای مهم خود باز بمانند.

چک کردن دائمی گوشی

یکی دیگر از اعتیادهای رایج موبایل، اعتیاد به چک کردن موبایل است. بعضی از افراد به صورت ناخودآگاه هر چند دقیقه یک بار بدون علت خاصی موبایل خود را چک می‌کنند تا از این طریق متوجه شوند که چه افرادی به آن‌ها پیام داده‌اند یا چه اتفاقاتی رخ داده است. همین موضوع باعث می‌شود که ناخودآگاه افراد زمان زیادی را در موبایل خود سپری کنند.

ایجاد ارتباط مجازی

از آنجایی که در ارتباط مجازی نمی‌توان صحت و سقم حرف‌های طرف مقابل را متوجه شد افراد زیادی تمایل دارند که با هویت‌های جعلی و غیر واقعی ارتباط‌های مجازی زیادی را برقرار کنند. که بعد از مدتی این خود به یک نوع اعتیاد تبدیل می‌شود.

ترک اعتیاد به گوشی

همانطور که برای درمان مشکلات خانوادگی به مشاوره خانواده مراجعه می‌کنید برای اینکه اعتیاد به گوشی را ترک کنید نیز باید به متخصص و روانشناس مراجعه کنید. البته بعضی از راهکارهای کلی نیز در این حوزه وجود دارد. مثلا اینکه استفاده از گوشی موبایل را محدود به زمان خاصی کنید و خارج از آن زمان به گوشی خود مراجعه نکنید. یا اینکه در صورتی که قرار نیست با موبایل خود کاری را انجام دهید فقط برای چک کردن سراغ گوشی موبایل خود نروید. برنامه‌های غیر مفید مثل شبکه‌های اجتماعی را در حالت سکوت قرار بدهید تا صدای پیام‌های آن شما را به استفاده از گوشی موبایل وادار نکند. استفاده از گوشی موبایل در رختخواب و در زمان غذا خوردن را ممنوع کنید.

آثار جسمی و روانشناختی

به صورت کلی و با مطالعه آمار اعتیاد به فضای مجازی به این نتیجه می‌رسیم که هر نوع اعتیاد از جمله اعتیاد به فضای مجازی می‌تواند آثار بسیار بد زیادی بر روی جسم و روان افراد بگذارد. به همین دلیل باید از وقوع آن جلوگیری کرد و در صورت وقوع نیز برای درمان آن تلاش کرد. از مهم‌ترین آثار روحی روانی این اعتیاد می‌توان به جمع گریزی، گوشه‌گیری، بیماری‌های حوزه افسردگی، اضطراب فردی و… اشاره کرد. اما مشکلات جسمی این اعتیاد می‌تواند باعث بروز درد در ناحیه کمر و گردن، دست، چشم و… شود.

سوالات متداول

آیا اعتیاد به فضای مجازی درمان دارد یا خیر؟

بله اعتیاد به فضای مجازی مثل هر اعتیاد دیگری درمان دارد که برای درمان آن بهتر است از متخصص و روانشناس استفاده شود.

آیا برای درمان اعتیاد به فضای مجازی بهتر است که اینترنت را به صورت کلی از زندگی خود حذف کنیم یا نه؟

در دنیای امروز تعداد زیادی از فعالیت‌های روزانه ما به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با اینترنت مرتبط است. در صورت حذف اینترنت از زندگی بسیاری از فرآیندهای ما دچار اختلال می‌شود. برای درمان اعتیاد بهتر است که تا حد ممکن انجام کارهای غیرضروری و غیر مفید را در آن کاهش دهیم. این کار نیاز به زمان دارد و به صورت یکباره انجام نمی‌شود.

آیا کودکان و نوجوانان نیز دچار اعتیاد به فضای مجازی می‌شوند یا خیر؟

آمار نشان می‌دهد که وابسته شدن به اینترنت برای کودکان و نوجوانان بسیار زیاد است و البته عوارض این اعتیاد در کودکان و نوجوانان نیز بسیار شدیدتر است. تا حدی که می‌تواند در آینده آن‌ها تاثیر بسیار زیادی بگذارد. به همین دلیل بهتر است که حتماً در جهت درمان آن‌ها اقدام کرد.