در سال 1968، روانشناسی به نام استفان کارپمن، یک مدل اجتماعی به نام «مثلث درام کارپمن» که به رابطه مثلثی معروف است را ایجاد کرد. اما واقعیت رابطه مثلثی چیست؟ چه عواملی باعث شکل گیری این رابطه میشود؟ چگونه می‌توان از شکل گیری این نوع رابطه جلوگیری کرد؟ این دست از سوالات همیشه در جلسات زوج درمانی از روانشناس پرسیده میشود. متاسفانه در دنیای امروز تعداد این نوع روابط روزبه‌روز در حال افزایش است؛ به همین خاطر ما در این مقاله به طور مفصل درباره رابطه مثلثی چیست؟ توضیح کاملی می‌دهیم.
رابطه مثلثی چیست؟
به طور کلی یک رابطه صحیح و استاندارد از 2 نفر (زن و مرد) تشکیل شده است زمانی که فرد سومی وارد این رابطه میشود، رابطه مثلثی شکل می‌گیرد. این رابطه از 3 جزء اصلی تشکیل شده است. این اجزا شامل:
- قربانی
- نجات دهنده
- عامل جنایت
این سه شرکت کننده با هم یک رابطه همبستگی بسیار مخرب را تشکیل می‌دهند. همه این نقش‌ها در عشق مثلثی وسوسه انگیز هستند زیرا به ما حس قدرت می‌دهند (حتی اگر قدرت کاذب باشد). قربانیان ادعای بی گناهی میکنند، توجه ناجی خود را به خود جلب میکنند و از پذیرفتن مسئولیت زندگی و نتایج خود، اجتناب میکنند و آزاردهنده‌ها با احساس برتری روی صندلی قدرت می‌نشینند. هر کدام از این اجزا معنا و مفهوم خاصی دارند که برای درک بهتر روابط مثلثی اشاره کوچکی به هر کدام می‌کنیم. برای برطرف شدن این مشکلات و بیرون آمدن از این رابطه باید از مشاوره روانشناسی کمک بگیرید.
1- قربانی
آن‌ها خود را قربانی کسی یا چیزی می‌دانند. آن‌ها مانند یک کودک احساس کوچکی و ضعف میکنند.
یک نکته مهم این است که حس قربانی بودن بر اساس ادراک است. البته موقعیت‌های وحشتناکی وجود دارد که در آن شخصی واقعا قربانی میشود. این مدل و نظریه در درجه اول به افرادی اشاره دارد که خود را قربانی می‌بینند.
2- نجات دهنده، با نام مستعار “قهرمان”
قربانی قادر به کمک به خود نیست و به نجات دهنده وابسته است. تمرکز بر مشکلات دیگران به آن‌ها این امکان را می‌دهد که از کار بر روی مسائل خود اجتناب کنند. در نهایت، آن‌ها می‌خواهند از گناه دوری کنند.
3- عامل جنایت
عامل جنایت می‌گوید که تقصیر شخص دیگری است، معمولاً قربانیان. مهم نیست که آن‌ها هیچ مسئولیتی در قبال شرایط ندارند. قصد آن‌ها داشتن قدرت و کنترل در رابطه و اجتناب از احساس گناه است.
چه زمانی رابطه مثلثی به وجود می آید؟
بعد از این که رابطه مثلثی چیست را توضیح دادیم، زمان آن رسیده است که درباره زمان ایجاد آن کمی توضیح دهیم. از بیرون، مثلث درام می‌تواند بی معنی به نظر برسد. ما تعجب می‌کنیم که “چرا او در آن رابطه وحشتناک باقی می‌ماند؟” یا، «او از آن شغل متنفر است و رفتار وحشتناکی با او دارند. چرا انصراف نمی‌دهد؟»
مثلث درام زمانی اتفاق می‌افتد که ما مسئولیت احساسات خود یا دیگران را نپذیریم. درام زمانی اتفاق می‌افتد که نقش‌ها عوض شوند. برای مثال، قربانی ممکن است نقش‌های خود را با آزاردهنده عوض کند و به نجات‌دهنده حمله کند. از طرف دیگر، نجات دهنده ممکن است از نقش خود خسته شود و اجازه دهد که ناامیدی از قربانی باعث آزار و شکنجه او شود.
طبق تجربه و تحقیقات صورت گرفته روابط مثلثی معمولا به دلایل زیر ایجاد می‌شوند:
- نارضایتی از زندگی مشترک
- عدم حل مشکلات موجود در زندگی مشترک
- تنوع طلبی جنسی
- انتقام گرفتن
1- نارضایتی از زندگی مشترک
بعد از این که از هیجان اولیه رابطه کم شد. نارضایتی‌ها و مشکلات، عدم تفاهم‌ها و بسیاری دیگر مسائل خود را بیشتر از قبل نمایش می‌دهند. در چنین موقعیتی افرادی که درک و آگاهی داشته باشند به صورت صحیح عمل میکنند و افرادی که علم و دانش کافی در این زمینه نداشته باشند به سراغ عشق مثلثی می‌روند.
2- عدم حل مشکلات موجود در زندگی
زمانی که مشکلات و مسائلی در زندگی مشترک به وجود می‌آید، زوجین باید برای حل مشکل با هم به صحبت بپردازند و برای حل مسئله با یکدیگر مشورت کنند و در صورت نیاز از مشاوره خانواده کمک بگیرند. اما بسیاری از زوجین برای فرار از حل مسئله به خیانت و وارد کردن نفر سوم روی می‌آورند.
3- تنوع طلبی جنسی
این دسته از افراد علاقه بسیاری به برقراری رابطه جنسی و سکس با دیگر افراد به غیر از شریک و همسر خود دارند. میل و سیری ناپذیری در این مورد باعث میشود افراد به خیانت و روابط مثلثی روی بیاورند.
4- انتقام گرفتن
در برخی از موارد، وقتی فردی شاهد خیانت همسر خودش است دچار خشم بسیار زیادی میشود. در صورتی که این فرد نتواند خشم خود را کنترل کند یا از طریق روش صحیحی آن را ابراز کند ممکن است او هم دست به خیانت بزند.
5- مشکلات روحی و روانی
همه ما ممکن است دچار طرحواره‌های مختلفی باشیم که نیاز به درمان داشته باشد. در برخی از افراد این مشکلات مثل دوقطبی بودن بسیار حاد و مشکل ساز است. به همین خاطر این افراد به سراغ روابط مثلثی می‌روند.
عواقب و معایب رابطه مثلثی
با رابطه مثلثی چیست؟ آشنا شدید. معایب این رابطه بسیار زیاد است که در اکثر مواقع باید از یک روانشناس کمک گرفت. دکتر مهسا کاشفی زاده آماده کمک به شما عزیزان است. اما این رابطه دارای معایب بسیاری است که در این بخش به شرح آن می‌پردازیم.
- عدم اعتماد
- استرس بسیار زیاد
- وابستگی ناسالم
- الگوی نامناسب برای فرزندان
1- عدم اعتماد در رابطه
عدم اعتمادی که برای دو طرف شکل می‌گیرد یکی از معایب رابطه مثلثی است. هم فردی که خیانت کرده است دائم دچار توهم است که امکان دارد همسر من هم، با من این کار را انجام دهد و هم فردی که به همسر خود شک کرده است، دائم به دنبال سرنخ و جستجو است. این عدم اعتماد در زندگی مشترک اوضاع را بدتر می‌کند.
2- استرس بسیار زیاد
به هر دو طرف استرس بسیار زیادی وارد میشود. استرس هم به فردی که خیانت کرده است وارد میشود و هم به فردی که خیانت دیده است. فردی که خیانت کرده است دائم نگران این است که احتمال آشکار شدن کار او وجود دارد و فردی که خیانت دیده است به دلیل شک، تردید و نگرانی‌هایی که دارد دچار استرس و فشار زیادی میشود.
3- وابستگی ناسالم
ممکن است میان 3 نفر رابطه ناسالمی شکل بگیرد. به این صورت که فردی که خیانت کرده است با نفر سوم یک وابستگی ناسالم پیدا می‌کند و به هیچ وجه حاضر نمی‌شود از آن رابطه بیرون آید. یا حتی ممکن است همسر آن فردی که خیانت کرده است به دلیل وابستگی ناسالمی که به همسر خود دارد حاضر نباشد از همسر خود جدا شود.
4- الگوی نامناسب برای فرزندان
اولین اتفاقی که برای فرزندان رخ می‌دهد این است که تحت تاثیر مشاجره‌ها و بحث‌های خانوادگی شدیدی قرار می‌گیرند که حتی ممکن است در آینده نیاز به روان درمانی داشته باشند. دچار مشکلاتی مثل عدم اعتماد به جنس مخالف یا عدم تمایل به ازدواج یا حتی تمایل بسیار به برقراری روابط متعدد پیدا میکنند.
راه های پیشگیری از شکل گیری رابطه مثلثی
روش‌های بسیاری وجود دارد که دچار رابطه‌های مثلثی نشوید که با رعایت کردن این موارد امکان رخ دادن این اتفاق را به حداقل می‌رسانید. برخی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری عبارت است از:
- انتخاب صحیح
- مشاوره پیش از ازدواج
- قرار دادن دوره آشنایی
- آگاهی از مهارت‌های ارتباطی
- توجه به نیازهای یکدیگر
1- انتخاب صحیح
انتخاب صحیح شریک زندگی به دلایل بسیاری وابسته است که در ادامه به چند مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم. انتخاب شما باید به گونه‌ای باشد که تربیت فرزندان و زندگی سالم آن‌ها نیز برای شما اولویت قرار گیرد؛ در واقع همسر شما تنها در نقش همسر باقی نمی‌ماند و نقش‌های دیگری مثل پدر و مادر را باید بر عهده گیرد.
2- مشاوره پیش از ازدواج
زمانی که برای خواستگاری اقدام میشود سعی کنید که به فرد مقابل پیشنهاد مشاوره پیش از ازدواج را بدهید. در جلسات مشاوره ازدواج از شما سوالات یا تست‌هایی پرسیده و گرفته میشود که به شما در جهت انتخاب صحیح کمک می‌کند.
3- قرار دادن دوره آشنایی
یک تایم یا زمان 3 الی 6 ماه را برای آشنایی با یکدیگر قرار دهید. این کار هم باعث آشنایی شما با یکدیگر و هم آشنایی خانواده‌ها با یکدیگر میشود. همچنین با کم و کاستی‌ها، نقاط ضعف و قوت یکدیگر در موقعیت‌های مختلف آشنایی نسبی پیدا می‌کنید.
4- آگاهی از مهارت های ارتباطی
از مهارت‌های ارتباطی برای ایجاد صمیمیت و صحبت با یکدیگر استفاده کنید. هر روز یک تایم و زمانی را برای معاشرت با هم و صحبت درباره اتفاقاتی که در طول روز رخ داده است قرار دهید تا صمیمیت و عمق رابطه شما بیشتر و بیشتر شود. زمانی که صمیمیت و مهارت‌های ارتباطی در میان زوجین ایجاد و ادامه داشته باشد باعث میشود که هیجانات رابطه کم نشود و از ایجاد رابطه 3 نفره جلوگیری میشود.
5- توجه به نیازهای یکدیگر
هر کدام از شما دو نفر در طول روز نیازهایی دارید که باید سعی کنید تا حد توان به آن‌ها گوش دهید، اهمیت دهید و در جهت برطرف کردن آن تلاش کنید. برای مثال نیاز به احترام، نیاز به توجه، گاهی نیاز به سکوت و بسیاری از موارد دیگر.
نتیجه گیری
در مقاله رابطه مثلثی چیست؟ به صورت دقیق با مفهوم عشق مثلثی آشنا شدید. متوجه شدید که این روابط ممکن است به دلایل مختلفی که در این مقاله نیز به آن اشاره شد، ایجاد شوند؛ همچنین راهکارهایی برای رهایی از این مشکل یا پیشگیری از ایجاد آن برای شما مطرح کردیم. در هر کدام از نقش‌های قربانی، نجات دهنده یا عامل جنایت قرار دارید با کمک گرفتن از یک روانشناس خبره همچون دکتر مهسا کاشفی زاده، خود را از این شرایط نجات دهید.
سوالات متداول مقاله رابطه مثلثی چیست؟ چه دلایلی باعث شکل گیری عشق مثلثی میشود؟
1- رابطه مثلثی چیست؟
رابطه بین زوجین که یک فرد سوم وارد آن شود را رابطه مثلثی می‌گویند.
2- چه عواملی در ایجاد رابطه مثلثی تاثیرگذار است؟
- عدم حل مشکلات موجود در زندگی مشترک
- تنوع طلبی جنسی
- انتقام گرفتن
- و …
3- معایب عشق‌های مثلثی چیست؟
- استرس زیاد
- عدم اعتماد
- الگوی نامناسب برای فرزندان
- و …