زوج درمانی را می‌توان یکی از روش‌هایی دانست که در آن درمانگر یا روانشناس نقش مشاور خانواده و یا مشاوره قبل از ازدواج را برعهده دارد. درمانگر بر اساس تجربه‌ای که دارد تلاش می‌کند با زوج‌هایی که در زندگی خود دچار مشکلاتی شده‌اند بحث و گفتگو کند. به بیانی دیگر می‌توان زوج درمانی را روشی قلمداد کرد که در آن افراد قادر به حل مشکلات و تعارض و کشمکش‌های میان خود نیستند اما مایل به بهبود ارتباط میان خود و همسرشان هستند. نگاه واقع بینانه به مشکلات یکی از راهکارهایی است که درمانگر به افراد ارائه می‌دهد و به دنبال یافتن راه حلی برای نجات و حل آن مشکلات هستند. در این مقاله به روش‌هایی می‌پردازیم که درمانگر برای حل تعارضات به کار می‌گیرد و می‌بینیم که این شخص چه وظایفی را در طول حل مشکلات زوج‌ها بر عهده دارد.
زوج درمانی چیست؟
بدیهی است که سیر آرام در هیچ رابطه‌ای وجود ندارد و در همه روابط تعارض و تفاوت نظر وجود دارد؛ بنابراین، مشکلات در روابط صمیمی رخ می‌دهد و بالاخره زمانی هر فردی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی از عواملی که باعث فرسودگی روانی و احساس تنهایی در زوجین می‌شود، تضاد زیاد است. در صورتی که رابطه زناشویی ناخوشایند باشد و باعث رنجش زوجین شود ممکن است با افزایش افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد همراه باشد. متخصصین زوج درمانی که نقش مشاور را بر عهده دارند، به دنبال آن هستند که مشکلات به وجود آمده بین زوجین را با ساده ترین روش درمان کنند. مراحلی که آنها برای این کار در نظر می‌گیرند شامل موارد زیر می‌باشد:
- اولین مرحله این است که بر روی تنها یک مشکل تمرکز شود. مسئله به وجود آمده می‌تواند مشکلات جنسی و حسادت و…. باشد که به صورت اولویت بندی سعی در حل مشکلات می‌شود.
- در مرحله بعد درمانگر با نزدیک شدن به بیمار سعی می‌کند از تمامی جزئیات زندگی وی مطلع شود و در مراحل و روند درمان شخص مشارکت و همراهی داشته باشد.
- در مرحله سوم درمانگر تمامی روش‌های درمان فرد را شناسایی می‌کند و راه حل‌های مرتبط با آن را به اجرا در می‌آورند.
- اهداف و مقاصد درمان به صورت دقیق برای افراد مشخص می‌شود.
زوج درمانگر چه کسی است و چه وظایفی دارد؟
کسانی که به صورت تخصصی در زمینه زوج درمانی و روانشناسی مطالعه و تحصیل کرده‌اند و پس از گذراندن دوره‌های مخصوص کار درمان را در جلسات مشاوره انجام می‌دهند، زوج درمانگر نام دارند. همانطور که از نام آن مشخص است، زوج درمانگر باید به اختلافات موجود در بین دو نفر به خوبی گوش دهد، مشکل هر دو نفر را به طور دقیق بررسی کرده و راه حل‌هایی را برای حل آن مشکل نشان دهد. معمولا زوج درمانگران شیوه‌های مختلفی را آموزش دیده‌اند و درمان را بر اساس نیازهای شما آغاز می‌کنند. مهم ترین و رایج ترین رویکردهای درمانی که آنها مورد استفاده قرار می‌دهند عبارتند از: روش گاتمن، روش درمانی EFT یا احساس محور و روش درمانی ایماگو. در این سه روش نوع تشخیص و دیگر مسائل زناشویی با یکدیگر متفاوت هستند.
برای مشاوره خانواده آنلاین و تلفنی با دکتر مهسا کاشفی زاده میتوانید با شماره تماس 09121433438 از طریق واتساپ در تماس باشید.
در این مطلب در تصمیم گیری شما برای انتخاب روانشناس کمک ویژه خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
کاربردهای زوج درمانی
یکی از روش‌های مدرن برای رفع مشکلات میان افراد، مشاوره زوجین است. در این روش با استفاده از زبان و به صورت گفتگو سعی می‌شود که مشکل برطرف گردد که با تمرکز بر روی مشکلات می‌توان آنها را درمان کرد. بهره بردن از روش‌های زوج درمانی می‌تواند برای تمامی رابطه‌ها مفید و موثر واقع شود. همچنین زوج‌هایی که قصد ازدواج دارند باید پیش از ازدواج به مشاوره‌ها مراجعه کنند تا در آینده دچار مشکل نشوند. شناخت کامل از یکدیگر یکی از مهم ترین کارکردها و اهداف زوج درمانی می‌باشد که به زنان و مردان کمک می‌کند همدیگر را درک کنند.
زوج درمانی چه کاری انجام می‌دهد؟
درمانگر با روش‌هایی که به کار می‌برد می‌تواند است حساسیت درمانی قابل توجهی نسبت به نزاع همسرانی داشته باشد. آنان قادر هستند که ناراحتی حاصل از دلخوری‌های فراوان را حل کنند و به بهبود روابط کمک کنند. به طور کلی زوج درمانی موقعیت‌هایی که افراد در طول زندگی خود با آن مواجه شده‌اند را مورد توجه قرار می‌دهد و در پی یافتن بهترین راه حل برای برطرف سازی مشکلات برمی آید. بدین ترتیب، ایده‌های عملی موجود را بررسی می‌کند و تمریناتی را در راستای کاهش تعارضات بین آنها و دستیابی به آرامش و صمیمیت بیشتر در روابط فراهم می‌سازد.
در جلسات زوج درمانی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
در جلساتی که برای بهبود روابط بین زوجین صورت می‌گیرد، معمولاً سوالاتی استاندارد در ارتباط با تاریخچه رابطه و همچنین اطلاعاتی در مورد خانواده اصلی هر کدام از طرفین، ارزش‌ها و زمینه‌های فرهنگی زوجین پرسیده می‌شود. در این جلسات پیش آگهی‌های مثبت و منفی طرفین بررسی می‌شود تا بتوان با دید بهتری دست یافت و چشم انداز درمانی رابطه زوجین را تا حدودی پیش بینی نمود.
مراکز مشاوره زوج درمانی
مراکز زوج درمانی که شامل درمانگرهای حرفه‌ای هستند می‌توانند به افراد در رفع مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه شده‌اند کمک شایانی کند. برای اینکه کار به نحو احسنت در این مراکز صورت پذیرد، لازم است شما نسبت به خودتان پاسخگو بوده و نسبت به همسرتان همدل باشید. درمانگران با تجربه‌های فراوانی که در زمینه حل مشکلات بین زوجین دارند و همچنین تحصیلاتی که در این حوزه داشته‌اند قادر خواهند بود به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کنند؛ بنابراین، اگر در زندگی به مشکل خورده‌اید یا قصد ازدواج دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به مراکز مشاوره مراجعه کنید.
دلایل مراجعه به زوج درمانگر
دلایل مختلفی برای مراجعه به مراکز مشاوره و بهره بردن از زوج درمانگر وجود دارد که در این بخش به مهم ترین آنها اشاره خواهیم کرد. دلایل مراجعه به زوج درمانگر عبارتند از:
1- احساس گرفتاری در یک مشکل تکراری: در صورتی که چندین بار در یک موضوع یکسان با مشکل مواجه می‌شوید و نمی‌توانید راه رهایی از آن را پیدا کنید بهتر است به درمانگر مراجعه کنید. گاهی اوقات، این اتفاق به دلیل درک نشدن و یا شنیده نشدن توسط زوجین رخ می‌می دهد.
2- قرار گرفتن بر سر دوراهی: گاهی اوقات افراد بین ادامه دادن و اتمام رابطه تردید دارند و برای تشخیص این که آیا این مشکل قابل ترمیم می‌باشد یا خیر، می‌توانند از دانش و تجربه‌ی یک زوج درمانگر حرفه‌ای کمک بگیرند.
3- مشکلات بحرانی: در صورتی که از همسر خود خطای بزرگی مانند: خیانت همسر، بیماری و یا سوءمصرف مواد دیده‌اید و نمی‌دانید که باید با چه کسی مشورت کنید. زوج درمانگر می‌تواند می‌تواند برای حل این مشکل به شما کمک کند.
4- تصمیم گیری برای طلاق
چنانچه زوجین تصمیم گرفته‌اند که به صورت توافقی از یکدیگر طلاق بگیرند و نمی‌دانند در مورد فرزندشان چه تصمیمی بگیرند، می‌توانند به درمانگر مراجعه کنند.
5- مشکلات با فرزندان: در صورتی که والدین با فرزندان دچار مشکل شوند می‌توانند با مشاوره خانواده مشورت کنند. این مشکلات می‌تواند مدرسه نرفتن، مصرف مواد مخدر و یا پرخاشگری و… باشد.
6- احساس خشم و کینه: اگر دچار یاس و ناامیدی در بلند مدت شده‌اید میتوانید بر روی سودمند بودن مشاوره با درمانگر حساب کنید. زوج درمانی به از بین رفتن این کینه و خشم کمک خواهد کرد.
7- مشکل داشتن با شخصی خارج از رابطه: ممکن است یکی از طرفین با شخصی خارج از رابطه مشکل داشته باشد و این شخص می‌تواند از همکاران، دوستان، همسایگان و اعضای خانواده باشد. اگر یکی از زوجین نتواند با این اشخاص وارد رابطه شود، زوج درمانگر می‌تواند روش‌های سازنده مقابله با این تنش‌ها را آموزش دهد.
8- مشاوره پیش از ازدواج: یکی از مسائلی که پیش از ازدواج به افراد توصیه می‌شود، این است که به مشاور مراجعه کنند. زوجین می‌بایست درباره‌ی بسیاری از مسائل از جمله امور مالی، امور تربیتی فرزندان و باور‌ها و فرهنگ‌های شخصی پیش از ازدواج صحبت کنند.
زوج درمانی رفتاری تلفیقی
مسائل و مشکلات که بین زوجین به وجود می‌آید می‌تواند بر اساس سرچشمه مشکل شدید یا خفیف، کوتاه مدت با دراز مدت باشد. شماری از مسائل به وجود آمده می‌تواند به راحتی حل شود در حالی که برخی دیگر را علی رغم صرف وقت و تلاشی که برای حل آنها گذاشته می‌شود، نمی‌توان به راحتی حل کرد. زوج‌ها می‌بایست بتوانند مشکلات پیش رو را حل کنند و تفاوت‌هایشان را بپذیرند. زوج درمانی رفتاری تلفیقی (IBCT) نوعی درمان رفتاری به شمار می‌آید که به زوج‌ها در پذیرش متقابل یکدیگر کمک کند و باعث می‌شود که آنها بتوانند بر روی مسائل و مشکلاتشان کار کنند و رضایت مندیشان را از رابطه افزایش دهند. روانشناس ایرانی در انگلیس نیز از این رویکرد برای حل تعارضات برای بهبود کیفیت روابط استفاده می‌کند.
پیش آگهی‌های مثبت زوج درمانی
- سلامت روان
- شباهت در ارزش‌ها و تیپ‌های شخصیتی
- تجربه کردن و داشتن سابقه ارتباطات عاشقانه
- شبکه حمایتی خوب و خانواده‌های حمایت کننده
- داشتن درک و تحصیلات بالا
- حضور فرزند
- تقسیم کار منصفانه
- پذیرش نقش خود در مشکل و داشتن نگاه واقع بینانه به رابطه
- شرایط مالی خوب
پیش آگهی‌های منفی زوج درمانی
- یکی از طرفین به هیچ وجه انگیزه همکاری ندارد.
- ارتباطی وجود دارد که نمی‌توان آن را قطع کرد مانند: ارتباط فرازناشویی یا ارتباط عمیق با یکی از والدین
- ممانعت شدید خانواده‌ای و قبیله‌ای
- داشتن اعتیادی پرخطر و مخرب که انگیزه‌ی درمان ندارد.
- عدم شرایط مالی، انگیزه‌ای و حرفه‌ای لازم برای درمان اختلال روانی و شخصیتی آسیب زا
- اختلالات شخصیتی و خلقی
امکان بروز خطا در ارزیابی زوج درمانگر وجود دارد؟
بله، امکان بروز خطا در ارزیابی زوج درمانگر وجود خواهد داشت و این دو خطای شایع عبارتند از:
1- درک نامناسب رابطه فعلی زوجین توسط به دلیل ارزیابی بسیار کم و سطحی که نشان می‌دهد که زوج درمانگر مبتدی می‌باشد.
2- حاشیه روی‌های بی اندازه و مطرح نمودن مسائل بی ربط توسط زوج درمانگر به دلیل ارزیابی بسیار زیاد و همچنان سطحی که نشان می‌دهد درمانگر مبتدی می‌باشد.
انواع مختلف زوج درمانی توسط دکتر مهسا کاشفی زاده
درمانگر حرفه‌ای از روش‌های مختلفی برای درمان بهره می‌برد، چرا که زوج درمانی مانند سایر حوزه‌های تخصصی روانشناسی، دارای رویکردهای متفاوتی می‌باشد. درمانگر با توجه به مشکل به وجود آمده برای زوجین سعی دارد بهترین رویکرد را را مطابق با نوع مشکل و شخصیت برای درمان زوجین انتخاب کند. در صورتی که درمانگر ماهر باشد می‌تواند از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده کند. در ادامه به معرفی انواع مختلف زوج درمانی خواهیم پرداخت:
زوج درمانی روانپویشی: کارکرد این روش بدین ترتیب است که وقتی شخص وارد یک رابطه عمیق عاطفی مثل ازدواج می‌شود، میراث روانی یکتا و جداگانه‌ای را با خود وارد رابطه کرده است.
زوج درمانی ساختاری: هدف از به کارگیری این روش ایجاد دگرگونی در ساختار سازمانی خانواده است. از جمله مواردی که در طی این روش دستخوش تغییر می‌گردد عبارتند از: جایگاه خویشاوندی، قدرت و نقش، وفاداری و مرزهای میان زیرمجموعه‌ها.
زوج درمانی شناختی_رفتاری: زوج درمانگر شناختی _رفتاری به دنبال این است که تعامل مثبت و مطلوب میان زوجین را افزایش دهد و شرایط محیطی را برای بهبود کیفیت زندگی فراهم کند. همچنین، به اعضای خانواده بیاموزند که رفتار بهبود یافته را حفظ نمایند.
زوج درمانی رفتاری یکپارچه نگر: درمانگر از این رویکرد درمانی برای تشویق و تبادل بیشتر رفتارهای خوشایند استفاده می‌کند و در تلاش‌ات که مهارت‌های مسئله گشایی موثرتر را به زوجین آموزش دهد.
زوج درمانی برای چه کسانی مناسب است؟
تکنیک‌ها و رویکردهای زوج درمانی می‌توانند برای هر گونه رابطه عمیقی سودمند باشند. به عنوان مثاب در صورتی که افراد در شرف ازدواج باشند برای شناخت بهتر طرف مقابل می‌توانند به مشاور مراجعه کنند. علاوه بر این، این تکنیک‌ها می‌تواند برای غیر همجنس، همجنس گرا یا سالخورده باشند نیز مفید و موثر واقع شود. انواع روش‌های زوج درمانی خود را بیشتر در هنگام بروز تعارض بین زوجین نشان می‌دهد، هنگامی که آنها برای حل مشکل به یک مشاور درمانگر نیاز دارند. این تکنیک‌ها به طور حتم تعارض جزء جدایی ناپذیر هر رابطه انسانی خواهد بود و زوج درمانی تلاش می‌کند که مشکل جاری را حل نموده و از تشدید مشکلات در آینده جلوگیری نماید.
اهداف زوج درمانی
افراد با اهداف گوناگونی به مراکز مشاوره برای کمک گرفتن از درمانگر مراجعه می‌کنند. درمانگر می‌کوشد در طول زوج درمانی نحوه اعتماد داشتن هر یک از زوجین به یکدیگر را آموزش دهد. بدین صورت که زوجین بتوانند در سخت ترین شرایط همراز و همراه یکدیگر باشند. برخی از اهداف زوج درمانی شامل موارد زیر می‌باشد.
- در صورت بروز تضادهای رفتاری در زندگی می‌توان به درمانگر مراجعه کرد، در این مواقع درمانگر تلاش می‌کند نحوه صحیح اعتراض زوجین به یکدیگر را به آنها اموزش دهند. پس از آموزش، زن و مرد به گونه‌ای اعتراضات خود را بیان می‌کنند که به روح و جسم یکدیگر آسیب نرسانند.
- یکی دیگر از اهدافی که درمانگر به دنبال رسیدن به آن است، آموزش دادن به زوجین برای حل مشکلاتی است که در طول زندگی با آن مواجه می‌شوند.
- هدف دیگری که درمانگر به دنبال آن است، ارائه راهکارها و راه حل‌های همدلانه به افراد است که شامل نحوه اعتماد داشتن دو طرف به یکدیگر بوده است.
- از دیگر اهدافی که درمانگر می‌خواهد به آن دست پیدا کند، نحوه بازگو کردن انتظارات و توقعات افراد از یکدیگر است که این امر باعث می‌شود سوء برداشت‌ها و سوء تفاهم‌های میان آنها به حداقل خود کاهش یابند.
- تامین نیازهای اساسی طرف مقابل برای داشتن رابطه جنسی و عشق و احساس مناسب، گسترش تمایلات جنسی مناسب، آموزش نزدیکی فیزیکی و… از دیگر اهداف درمانگر به حساب می‌آید. درمانگر در تلاش است که مشکلات میان آنها را حل می‌کند و عشق و محبت را میان آنها مستحکم می‌کند.
هزینه مشاوره زوج درمانی
از جمله موارد مهمی که می‌تواند روی افراد در انتخاب درمانگر تاثیر بگذارد، هزینه مشاوره می‌باشد. در برخی از مواقع دیده می‌شود که افراد به دلیل هزینه‌ی مشاوره از مراجعه به مراکز مشاوره خودداری می‌کنند اما باید به این نکته توجه داشت که ممکن است عواقب نپرداختن هزینه مشاوره در آینده بسیار بیشتر از هزینه مراجعه به مراکز مشاوره باشد. هزینه مشاوره به مهارت درمانگر و همچنین تعداد جلسات مشاوره ارتباط تنگاتنگی دارد، بدیهی است در صورتی که درمانگر متخصص و از تجربه بالایی برخوردار باشد و روانشناس خوب در تهران به شمار بیاید و یا تعداد جلسات زیاد باشد باید هزینه بیشتری را پرداخت کرد.
مدت درمان و مراقبت‌های لازم پس از زوج درمانی چگونه است؟
تعداد جلساتی که زوجین به مشاور مراجعه می‌کنند، با توجه به نوع مشکل معمولاً از چند جلسه تا چند ماه به طول می‌کشد. در صورتی که افراد به طور کامل آموزش ببینند که چگونه مشکل به موجود آمده را برطرف سازند، می‌توانند تاثیرات خوب آن را در طول زندگی خود مشاهده کنند. زوجین می‌بایست از نشانه‌هایی که باعث تخریب رابطه می‌شود آگاهی داشته باشند تا مشکلی که به دنبال برطرف کردن آن بوده‌اند مجدد عود نکند. این نشانه‌ها توسط درمانگر در جلسات پایانی مشاوره به آنها اطلاع داده می‌شود و پیشنهاد می‌گردد در صورت مشاهده نشانه‌های مخرب و ویران کننده و علائم آن به تنظیم یک جلسه درمانی اقدام شود.
تفاوت مشاوره ازدواج و زوج درمانی
همانطور که از نام این دو تکنیک درمانی مشخص است، در مشاوره ازدواج سعی می‌شود که از مشکلات احتمالی در زندگی زوجین پیشگیری به عمل آید، در این مشاوره‌ها به طرفین کمک می‌شود تا یکدیگر را بهتر بشناسند و با آگاهی بیشتری وارد رابطه عمیق شوند. در زوج درمانی سعی بر این است که تعارضات و مشکلاتی که در طول زندگی برای زوجین رخ می‌دهد، برطرف گردد و آنها بتوانند با اعتماد بیشتری در کنار یکدیگر زندگی کنند.
مراکز زوج درمانی در تهران
مراکز مشاوره مکان‌هایی هستند که در آن رابطه ناخوشایند به وجود آمده در بین زوجین ترمیم و بازسازی می‌شود و مشکلات بین آنها را از بین می‌برد. مراکز زوج درمانی که در تهران واقع هستند به درمانگرهایی مجهز هستند که در طول دوره درمان، به زوجین در توجه به سهمی که در تعارضات دارند، کمک می‌کنند. آنها به رفع کشمکش‌ها و نقشی که هر کدام از آنها در بروز آن داشته‌اند، می‌پردازند و در زوجین این باور را ایجاد می‌کنند که باید برای حل مشکل در خود تغییراتی را ایجاد کنند.
سوالات متداول
آیا استفاده از خدمات زوج درمانی می‌تواند برای هر فردی ضروری باشد؟
بله می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد و به همین دلیل ضروری است.
هدف از زوج درمانی چیست؟
کمک به حل کردن مشکلات، کمک به درک دو طرف، کاهش تعارضات و بسیاری موارد دیگر.
آیا امکان زوج درمانی آنلاین وجود دارد؟
بله قطعاً زوج درمانی آنلاین نیز می‌تواند به اندازه سنتی موثر باشد.