نوروفیدبک؛ کاربرد و نحوه عملکرد آن

بروز برخی اختلالات روحی و روانی در افراد گاهی توان تمرکز و انجام امور روزمره افراد را مختل می کند. این اختلالات را می توان از طریق مشاوره روانشناسی تشخیص داد. یکی از روش های درمانی برای برخی از این اختلالات استفاده از نوروفیدبک است. در روش درمانی نوروفیدبک یا نوروتراپی یا نوروبیوفیدبک از امواج EEG برای دریافت بازخورد عصبی فرد بیمار استفاده می شود و طی فعل و انفعالاتی بهبودی در حال فرد رخ می دهد.

نوروفیدبک به چه معناست؟

نوروفیدبک چیست

این روش درمانی متکی به امواج EEG می باشد. در واقع با ایجاد خودتنظیمی در فرد به کمک دستگاه های استاندارد روز، به بهبود اختلالات روانی فرد کمک می کند. به کمک دستگاه های مربوط به این روش درمانی می توان فعالیت های مغز را با تصاویر یا اصوات ارزیابی و اندازه گیری کرد. پس از چند جلسه فرد به خوبی می تواند تاثیرات مثبت این روش درمانی را احساس کند.در صورتی که از مشکلات و اختلالاتی مانند اضطراب شدید، عدم تمرکز و… رنج می برید می توانید از کمک مشاوره فردی  استفاده کنید. در نهایت روانپزشک یا روانشناس شما اگر این روش درمانی را برای شما مناسب ارزیابی کند می توانید به عنوان یکی از راهکارهای درمانی به این گزینه فکر کنید. نظر داشته باشید که این روش درمانی برای اثربخشی تابع عوامل مختلفی است که مهمترین آن ها عبارت است از:

  • میزان و شدت بیماری
  • توع بیماری
  • تشخیص به موقع و مداخلات درمانی
  • همکاری فرد و اطرافیان وی برای اثربخشی درمان
  •  پیگیری دقیق و مجدانه درمان 

کاربرد نوروفیدبک چیست؟

از نوروفیدبک یا نوروتراپی می توان  برای درمان اختلالات مختلف روانپزشکی استفاده کرد. در واقع با این روش به فرد کمک می شود تا بتواند بازخوردهای مناسب مغزی  که مهمترین موارد آن عبارت است از:

اختلال بیش فعالی

یکی از مهمترین مشکلاتی که برخی کودکان و حتی بزرگسالان با آن دست به گریبانند اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز بر مسائل مهم و ضروری است.  مثل درس خواندن یا کار است. این روش درمانی تا حد زیادی می تواند برای درمان این بیماران اثربخش باشد. براساس مطالعات صورت گرفته این روش تا 80 درصد برای درمان بیماران مبتلا به اختلال بیش فعالی تاثیرگذار است.

ترک اعتیاد و پیشگیری

ترک اعتیاد و پیشگیری از گرایش مجدد فرد به استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکی از دیگر کاربردهای آن است. از آنجا که این روش درمانی متمرکز بر عملکرد مغز و بازخوردهایی است که از آن به کمک امواج دریافت می شود، از همین رو روانپزشکان از این روش برای درمان بیماران معتاد که اقدام به ترک اعتیاد کرده اند استفاده می کنند. با این اقدام گرایش و تمایل فرد به مواد مخدر و مشروبات الکلی کاهش پیدا کند.

اضطراب و استرس شدید پس از حوادث سخت

گاهی افراد پس از مواجهه با حادثه ای سخت دچار اضطراب پس از حادثه می شوند و این موضوع تا حد زیادی روال عادی زندگی آن ها تحت تاثیر قرار می دهد. استفاده از این روش درمانی برای کاهش تاثیرات اضطراب و افسردگی پس از حادثه بسیار مفید است.

افسردگی های مزمن

این بیماری می تواند به صورت ریشه ای در فرد ایجاد شده و به مرور زمان ماندگار شده باشد. در صورتی که جلسات مشاوره روان درمانی به صورت کافی اثربخش نباشد می توان از این روش برای درمان فرد افسرده استفاده کرد.  

سردردهای میگرنی

بروز حملات میگرنی و سردردهای شدید آزاردهنده که می تواند سردردهای تنشی نیز باشد. از دیگر مواردی است که می توان به کمک این امواج درمانی برای درمان آن اقدام کند تا اضطراب و استرس فرد کاهش یافته و فاصله بین حملات میگرنی بیشتر شود.  

اختلال خواب

اضطراب، استرس، افسردگی و عوامل مختلفی می تواند باعث بروز اختلال در روال عادی خواب افراد شود. در طولانی مدت این موضوع آزار دهنده می شود. این روش درمانی برای تنظیم خواب فرد نیز تاثیرگذار است. 

درمان صرع

در شرایطی که فاصله بین حملات صرع به دلایلی مانند اضطراب و استرس در فرد کم شود، می توان از این روش برای درمان فرد و مدیریت این حملات استفاده کرد. 

نحوه عملکرد نوروفیدبک چگونه است؟

نحوه عملکرد نوروفیدبک

در صورتی که طی جلسات روان درمانی درمان از روش امواج EEG برای بیمار تجویز شود، یکی از مواردی که فرد می خواهد بداند چگونگی عملکرد این روش است. در این روش عملکرد امواج به شرح زیر است:

  1. اتصال حسگرهای الکترود روی پوست سر بیمار با هدف انتقال امواج به مغز و ثبت آن
  2. انتقال امواج شبیه فیلم یا بازی به بیمار و بررسی حالا بیمار طی این فرایند
  3. مشاهده بازی یا فیلم توسط بیمار فرایندی را در مغز او ایجاد کرده که از طریق الکترودها ثبت می شود
  4. تمرکز بیمار بر روند بازی و دریافت شرایط مختلف امواج مغزی بر اساس روند تماشای بازی و فیلم و نیز تلاش برای اصلاح امواج مغزی

نکته مهمی که باید درباره این روش درمانی مدنظر قرار دهید، تکمیل دوره درمان به صورت کامل است .برخی افراد با چند جلسه کوتاه ودریافت علائم بهبود از ادامه درمان سر باز می زنند. این موضوع می تواند تشدید و بروز مجدد بیماری را به همراه داشته باشد. 

درمان نوروفیدبک (نوروبیوفیدبک) مناسب چه افرادی است؟

در بسیاری از موارد افراد از نداشتن تمرکز و توجه خود شکایت دارند. در چنین مواردی پس از مراجعه به مشاور روانشناس، مشاور اقدام به ارائه تست های مختلفل شخصیت شناسی از فرد می کند تا در وهله نخست از نداشتن اختلالات خاص روانپزشکی اطمینان حال کند. در صورتی که فرد دارای مشکلات خاص مانند بیش فعالی، اضطراب پس از حادثه، سردردهای میگرنی و… باشد یکی از روش های درمانی می تواند استفاده از امواج EEG باشد. این روش درمانی که تقریبا روشی پر هزینه اما زودبازده و کم عارضه است برای کسانی که می خواهند تمرکز کافی در زمان درس خواندن داشته باشند. گاهی نیز از این روش می توان برای کاهش علائم افسردگی و یا سردردهای میگرنی استفاده کرد. این روش درمانی انگیزه را در افراد برای بهبود افزایش می دهد و از آنجا که روشی زودبازده است از همین رو محبوبیت زیادی نیز دارد.  

عوارض نوروتراپی چیست؟

عوارض نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک مانند هر روش درمانی دیگر می تواند دارای عوارضی باشد که لازم است فرد بیمار پیش از انجام این درمان، از آن آگاه باشد تا پس از مشاوره های کافی درباره آن تصمیم بگیرد. در نظر داشته باشید که عوارض این روش درمانی پایدار نیست و معمولا پس از چند جلسه برطرف می شود. در صورتی که فرد بتواند با این عوارض کنار بیاید در نهایت نتیجه مناسبی از این درمان دریافت خواهد کرد. از مهمترین عوارض کلی و موقت این روش امواج درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. بروز بی خوابی و کابوس
  2. تشدید استرس و اضطراب
  3. احساس افسردگی موقت
  4. احساس سردرد و خستگی
  5. کاهش انرژی
  6. بروز تنش های عضلانی
  7. سرگیجه

نکته مهمی که باید درباره این روش درمانی بدانید اینکه اگر بیمار از داروی خاصی استفاده می کند باید پزشک خود را در جریان بگذارد تا در صورت لزوم در حین درمان به تشخیص پزشک مصرف داروها قطع یا دوز مصرف آن تغییر کند. 

فواید نوروفیدبک چیست؟

پس از آنکه روانشناسی بالینی درمان از طریق امواج EEG را برای بیمار تجویز کرد، پس از مدتی تقریبا بسته به میزان و شدت بیماری از جلسه دوم تا دهم می توان علائم بهبودی را در فرد مشاهده کرد. از مهمترین فوایدی که این روش برای بیمار به همراه دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. کمک به درمان اعتیاد و پیشگیری از گرایش مجدد فرد به مواد مخدر و مشروبات الکلی
  2. مدیریت استرس و اضطراب پس از حادثه
  3. درمان افسردگی و خستگی های مزمن روحی
  4. درمان سردردها و حمله های میگرنی
  5. بهبود درد
  6. کاهش حملات صرع
  7. درمان بیماری هایی مانند فیبرومیالژیا
  8. کاهش وزن
  9. کاهش عوارض ناشی از بیماری پارکینسون
  10. درمان بیماری های مرتبط با فلج مغزی
  11. درمان اسکیزوفرنی
  12. درمان بیش فعالی
  13. درمان وسواس و رفتارهای وسواس گونه
  14. درمان سندروم توره
  15. درمان تیک های عصبی مانند پای بی قرار
  16. درمان صداهای وزوز گوش
  17. بهبود علائم دیابت 

مراحل درمان نوروفیدبک

مراحل درمان نوروفیدبک

برای انجام درمان نوروبیوفیدبک باید مواردی مورد توجه قرار گیرد تا بیشتر اثربخشی با کمترین عوارض به دست بیاید. مراحل این روش درمانی به شرح زیر است:

  1. دریافت شرح حال بیمار و اطلاع از وضعیت کلی و سلامت عمومی فرد
  2. قرار گرفتن بیمار روی صندلی مخصوص و مقابل کامپیوتر مورد نظر برای دریافت بازخوردهای امواج مغز فرد
  3. اتصال سنسورهای الکتریکی از طریق پوست سر و جمجمه
  4. ارائه فرکانس ها و امواج به مغز فرد
  5. بررسی سیگنال های مغزی بیمار در زمان تمرکز او برای هدایت فیلم یا بازی در طول دوره درمان

در نظر داشته باشید که فیلم یا بازی پخش شده در کامپیوتر بدون دخالت دست، و کاملا با امواج مغزی فرد هدایت می شود تا به حد مشخصی برسد. این فرایند طی جلسات متوالی و منظم در نهایت به نتیجه می رسد و در این زمان می توان علائم بهبودی را در فرد مشاهده کرد. حدودا پس از 10 جلسه در موارد حاد می توان علائم بهبودی را در بیمار مشاهده کرد و پس از گذشت 40 جلسه تاثیرات مثبت را می توان به وضوح دید. روند یادگیری در این روش درمانی به سه شکل نیمه هشیار، هشیار و رشد ویژگی انعطاف پذیری در مسیرهای عصبی مغز برنامه ریزی شده است.

در جلسات نخست درمانی فرد در حالت نیمه هوشیار و خیره به مانیتور است و عملکردی از سوی مغز خود احساس نمی کند. اما رفته رفته ارتباط هوشیار فعال می شود و بیمار احساسات درونی خود را زمان دریافت امواج احساس می کند. در مراحل پیشرفته تر بیمار متوجه عملکرد بهینه مغز می شود و این توانایی را برای کسب مهارت های بیشتر به دست می آورد. از همین رو با دنبال کردن منظم فرایند درمان بیماران رضایت حداکثری را از تاثیرگذاری این روش درمانی دارند. بنابراین مکرر به بیماران توصیه  می شود به محض مشاهده علائم بهبودی درمان را به شکل نصفه رها نکنند و دوره های درمانی خود را به صورت کامل طی کنند.

بهترین مرکز درمان نوروبیوفیدبک

استفاده از این روش درمانی برای بیماران نیازمند دستگاه ها و تجهیزات پیشرفته ای است، از همین رو باید با ظرافت و دقت بهترین مرکز درمان با امواج EEG را انتخاب کنید. در صورتی که در جستجوی بهترین مرکز درمان نوروفیدبک هستید مرکز مشاوره دکتر کاشفی زاده عضو انجمن روانشناسان ایران را به شما پیشنهاد می کنیم. علاوه بر خدمات مربوط به این روش درمانی، شما می توانید از سایر خدمات حوزه روانشناسی مانند انواع مشاوره های فردی، خانواده، درمان اختلالات روانشناسی و…. نیز استفاده کنید. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر و نیز تعیین ومشاوره می توانید با شماره 09121433438 تماس بگیرید.

سوالات متداول

نوروفیدبک برای چه کسانی مناسب است؟

این روش عمدتا برای کسانی که تمرکز پایینی در زمان درس خواندن دارند و یا کسانی که از افسردگی و سردردهای میگرنی رنج می برند می توانند از این روش درمانی استفاده کنند. برای کار باید حداقل هفته ای دو مرتبه فرد در جلسات درمانی که حدود نیم ساعت تا 40 دقیقه به طول می انجامد شرکت کنند.

 سن مناسب برای درمان با نوروفیدبک

از این روش درمانی می توان از سن 5 سالگی به بالا استفاده کرد. در این سن از این روش برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی استفاده می شود تا به کمک این روش تمرکز کودک افزایش یابد. این روش درمانی برای کودکان و حتی بزرگسالان مزایای زیادی به همراه  دارد. از جمله اینکه:

  1. روشی بدون دارو و طبیعی
  2. کمک به آینده تحصیلی کودک
  3. کاهش مشکلات رفتاری کودک
  4. بهبود کیفیت خواب فرد
  5. بهبود تمرکز فرد برای انجام امور روزمره
  6. بهبود اختلالاتی مانند بیش فعالی
  7. بهبود افسردگی و بسیاری مشکلات خلقی فرد

 آیا درمان نوروفیدبک قطعی است؟

یکی از سوالاتی که درباره این نوع روش درمانی مطرح می شود میزان قطعی بودن درمان از این روش است. به طور کلی بر اساس مطالعات صورت گرفته نوروفیدبک تا 80 درصد برای درمان برخی اختلالات مانند ADHA موثر است. اما این روش برای درمان برخی اختلالات تاثیر کمتری دارد. از همین رو نمی توان گفت الزاما این روش می توان درمانی قطعی باشد. اما اثربخشی این روش درمانی برای افسردگی، اضطراب، سردردهای میگرنی نیز اثبات شده و غیرقابل انکار می باشد.

نوروتراپی بهبود دهنده چه اختلالاتی است؟

از این روش درمانی می توان برای درمان بیش فعالی کودکان، درمان اعتیاد، درمان اضطراب، کمبود توجه، افسردگی، سردردهای میگرنی، اختلالات خواب، اضطراب و استرس های زیاد استفاده کرد.

تعداد جلسات مورد نیاز برای استفاده از این روش درمانی چقدر است؟

هر جلسه حدود یک ساعت زمان نیاز دارد و پس از آن تمریناتی به فرد ارائه می شود که باید آن را انجام دهد. این جلسات به صورت سه روز در هفته و به طور متوسط حدود 40 جلسه متوالی نیاز است. غالبا این میزان جلسات برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی بسیار اثربخش است. گاهی نیز این جلسات می تواند کمتر یا بیشتر باشد. تشخیص این موضوع با روانپزشک است.

تا چه اندازه می توان به اثربخشی این روش درمانی امیدوار بود؟

نوروفیدبک درمانی متاثر از عوامل مختلفی است تا اثربخش باشد اما به طور کلی میزان اثربخشی آن از خیلی موثر، موثر، تاثیر متوسط و تاثیر کم دسته بندی می شود. در صورتی که بیمار طول دوره درمان را به صورت کامل طی کند می تواند شاهد بیشترین اثربخشی باشد.  

5/5 - (1 امتیاز)

باید خوانده شود!