ممکن است برایتان پیش آمده باشد که در پاییز و زمستان احساس بی‌حالی، بی حوصلگی، دمدمی مزاجی و بی انرژی بودن داشته باشید. امکان دارد این احساسات را جدی نگرفته باشید و موجب افزایش و تشدید این احساسات شده باشید. در واقع تجربه این موارد خبر از یک اختلال فصلی به نام افسردگی پاییزی می‌دهد که در صورت بی توجهی به آن تمام جنبه‌های زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهترین روش درمان مشاوره روانشناسی می‌باشد. از این رو در این مقاله علاوه بر ارائه اطلاعات مفید درباره افسردگی پاییز، روش‌های درمان، علائم و … در اختیارتان قرار می‌دهیم.
افسردگی فصلی چیست؟
اختلال عاطفی فصلی (SAD) که با نام افسردگی فصلی نیز شناخته می‌شود همزمان با تغییر فصل و آمدن فصل جدید رخ می‌دهد. رایج‌ترین نوع این اختلال در پاییز ایجاد می‌شود که افسردگی پاییز نام دارد. افسردگی فصلی پاییز در زمستان شدید می‌شود و در فصل بهار بهبود می‌یابد.
به دلیل زود تاریک شدن و هوای سرد در فصل پاییز و زمستان ممکن است نتوانید زیاد از خانه خارج شوید. از این رو کاملا طبیعی است دچار نوع خفیف این اختلال شده باشید. اما اختلال شدید فصلی نوعی افسردگی است. این افسردگی زندگی روزمره را مختل می‌کند و روی احساسات و تفکرات فرد اثر می‌گذارد. خبر خوب این است که با روان درمانی می‌توان از این شرایط دشوار عبور کرد.
چه چیزی باعث افسردگی پاییز می شود؟
محققان هنوز دلیل اصلی افسردگی فصلی پاییز را نمی‌دانند. حتی ممکن است کمبود نور خورشید منجر به این بیماری شود. اما در مورد این اختلال نظریه‌ها ارائه شده که عبارتند از:
تغییر ساعت بیولوژیکی: هنگامی که مدت قرار گرفتن در معرض نور خورشید کاهش یابد، ساعت بیولوژیکی بدن نیز تغییر می‌کند. از آنجا که وظیفه ساعت بیولوژیکی بدن تنظیم خواب، هورمون‌ها و روحیات است، هنگام تغییر در روحیه و خلق و خوی افراد تاثیر منفی می‌گذارد.
ناهماهنگی مواد شیمیایی مغز: مواد شیمیایی (انتقال دهنده‌های عصبی) موجود در مغز ارتباط بین عصب‌ها را انتقال می‌دهند. یکی از این مواد شیمیایی سروتونین نام دارد که باعث احساس شادی می‌شوند. در بسیاری موارد افراد مستعد SAD از قبل سروتونین کمتر دارند. به علاوه نور خورشید میزان سروتونین را تنظیم می‌کند. بنابراین قرار گرفتن کمتر در معرض نور خورشید به تشدید وضعیت می‌افزاید. در کل کاهش سطح سروتونین باعث تغییرات خلقی و روحی می‌شود.
کمبود ویتامین D: ویتامین D میزان سروتونین را افزایش می‌دهد. از طرفی پرتوهای خورشید باعث ایجاد ویتامین D در بدن می‌شود. بنابراین عدم وجود آفتاب در پاییز و زمستان ویتامین را کاهش می‌دهد و بر سطح سروتونین تاثیر می‌گذارد.
افزایش سطح ملاتونین: ملاتونین ماده‌ایی شیمیایی و تاثیر گذار بر خواب است. عدم دریافت نور خورشید کافی تولید ملاتونین را بسیار افزایش می‌دهد. این اتفاق باعث می‌شود در پاییز و زمستان افراد دچار خستگی و کسالت بیشتری شوند.
افکار منفی: افرادی که دچار SAD می‌باشند، دیدگاه منفی درباره پاییز و زمستان دارند. این افکار باعث استرس و اضطراب و در نتیجه تشدید افسردگی فصلی پاییز می‌شود.
علائم افسردگی پاییزی چیست؟
SAD نوعی افسردگی است. در نتیجه افراد مبتلا به افسردگی فصلی پاییز ممکن است دارای علائم افسردگی باشند. این علائم عبارتند از:
- احساس غم
- اضطراب
- میل زیاد به خوردن کربوهیدرات و افزایش وزن
- خستگی بسیار شدید و کمبود انرژی
- ناامیدی یا احساس بی ارزشی
- عدم داشتن تمرکز
- بداخلاقی و زود رنجی
- سنگینی دست و پا
- از دست دادن علاقه به انجام کارهای روزمره و از اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی
- زیاد خوابیدن
- افکار مرگ یا خودکشی
افسردگی پاییزی بیشتر سراغ چه کسانی می آید؟
افسردگی پاییزی در زنان نسبت به مردان بیشتر اتفاق می‌افتد. اما عواملی وجود دارند که خطر ابتلا به افسردگی فصلی را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:
سابقه خانوادگی: به احتمال زیاد خویشاوندان افراد مبتلا به افسردگی پاییز خود به این نوع افسردگی یا نوع دیگری از افسردگی مبتلا هستند.
افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی: اگر فرد مبتلا به یکی از اختلالات باشد علائم افسردگی فصلی تشدید می‌شود.
زندگی دور از خط استوا:طبق تحقیقات امکان رخ دادن SAD در افراد ساکن شمال یا جنوب خط استوا رایج‌تر است. زیرا در روزهای پاییز و زمستان نور خورشید کاهش می‌یابد.
راه‌های درمان افسردگی پاییزی
پزشک یا روانشناس درباره روش‌های درمانی با شما صحبت می‌کند. طبق تشخیص درمانگر ممکن است به ترکیبی از درمان‌های زیر نیاز باشد:
فتوتراپی یا درمان با نور: در این روش با استفاده از نوعی لامپ مخصوص SAD را بهبود می‌بخشند.
درمان رفتاری شناختی (CBT): این روش نیز نوعی گفتار درمانی است که تاثیر چشمگیری در درمان افسردگی پاییز دارد. طبق تحقیقات اثرات و نتایج روش CBT در مقایسه با سایر روش‌ها مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند. استفاده از خدمات روانشناسی به ویژه مشاوره فردی نیز بسیار موثر است.
داروهای ضد افسردگی: معمولا پزشکان داروهای افسردگی را با نور درمانی یا به تنهایی تجویز می‌کنند.
انجام فعالیت در فضای آزاد: هرچه بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید، علائم بیشتر بهبود می‌یابند. سعی کنید مدت زمان بیشتری در فضای آزاد باشید و از نور طبیعی بیشتر در محل کار یا منزلتان استفاده نمایید.
ویتامین D: مکمل ویتامین D در بهبود علائم افسردگی پاییز تاثیر دارد.
ما علاوه بر ارائه خدمات روان درمانی در تهران، خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشور را نیز ارائه می‌دهیم.
بهترین راه مقابله با افسردگی فصلی پاییز
روش‌های درمان ذکر شده از جمله نور درمانی (استفاده از لامپ مخصوص به مدت ۳۰ دقیقه) یا استفاده از لامپ شبیه ساز طلوع خورشید برای تحریک ساعت بدن در درمان این اختلال موثر است. اما بهترین و ماندگارترین روش درمان مشاوره روانشناسی است. با کمک گرفتن از روانشناس متبحر می‌توان SAD را درمان کرد.
با این وجود با رعایت برخی نکات و ایجاد عادات زندگی سالم می‌توان علائم SAD را کاهش داد. این نکات عبارتند از:
- داشتن رژیم غذایی سالم بدون چربی و با پروتئین
- مصرف کافی میوه و سبزیجات
- خواب منظم
- ورزش
- مصرف داروهایی مانند فلوکستین (پروزاک) و بوپروپیون (ولبوترین) در صورت تایید و اجازه پزشک
نتیجه گیری
SAD نوعی افسردگی است که معمولا در پاییز و زمستان هر سال رخ می‌دهد. ممکن است دچار کمبود انرژی، نا امیدی و … شوید. خوشبختانه روش‌های متفاوتی برای درمان این افسردگی وجود دارد و جای نگرانی نیست. با این وجود در صورت نادیده گرفتن این اختلال ممکن است عواقب خطرناکی در پی داشته باشد. برای مثال ممکن است منجر به انزوای اجتماعی، سو مصرف مواد، اختلالات روانی، اختلال در غذا خوردن و اضافه وزن و حتی افکار یا اقدامات خودکشی شود.
بنابراین در صورت تشخیص علائم SAD، احساس پوچی یا افکار و قصد آسیب به خود سریعا به پزشک، مشاور یا روانپزشک مراجعه نمایید. به راحتی به سایت drkashefizadeh.com مراجعه کنید و از بهترین روانشناس در تهران کمک بگیرید.