استرس مزمن و روش های درمانی آن

استرس مزمن به عنوان یکی از چالش‌های اصلی زندگی مدرن، تاثیرات گسترده‌ای بر سلامت روانی و جسمی افراد دارد. این روزها، بسیاری از مردم به دلایل گوناگون با این پدیده دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از فشارهای اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی گرفته تا بلایای طبیعی و تنش‌های سیاسی، هر یک می‌توانند به نوعی عامل تشدید استرس باشند. در دنیای پرسرعت امروز، به نظر می‌رسد که هر دهه با رونمایی از عوامل جدید استرس‌زا همراه است و همین موضوع، ذهن و بدن انسان‌ها را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد. استرس مزمن، برخلاف استرس‌های کوتاه‌مدت، دوره طولانی‌تری را در بر می‌گیرد و می‌تواند به مشکلات جسمی و روانی جدی منجر شود. با این حال، خوشبختانه روش‌های متعددی برای مدیریت این وضعیت وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مشاوره روانشناسی اشاره کرد. استفاده از این خدمات، به افراد کمک می‌کند تا بتوانند ریشه‌های استرس خود را شناسایی و برای کاهش آن اقدام کنند. در واقع، استرس مزمن مانند باری است که اگر به موقع مدیریت نشود، سنگین‌تر شده و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارد. راهکارهای مقابله با این وضعیت شامل تغییر سبک زندگی، تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا، و مراجعه به مشاوران متخصص است. این اقدامات نه تنها به بازگشت به مسیر سلامتی کمک می‌کنند، بلکه به شما امکان می‌دهند تا با استرس‌ها به شکلی مؤثرتر و آگاهانه‌تر مواجه شوید. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر استرس مزمن، دلایل آن و روش‌های مؤثر برای مدیریت این چالش پرداخته خواهد شد.

استرس مزمن چیست؟

استرس مزمن یعنی چی؟ این احساس را ممکن است در طول روز بارها و بارها تجربه کنید. اگرچه احساس استرس و اضطراب ناخوشایند است، اما به گفته مشاوره فردی، این احساس حاصل از جنگ طبیعی با مشکلات پیش رو است و به بدن کمک می کند که آمادگی لازم را بدست آورد. برای مثال، اجتناب از جا ماندن از اتوبوسی که در راه است. هنگامی که احساس خطر می کنید، بدن هورمون های آدرنالین و کورتیزول را ترشح می کند که این دو هورمون موجب تقویت ذهن، سفت سازی ماهیچه ها و تسریع ضربان قلب می شود. تا زمانی که مدیریت استرس را بلد باشید و نسبت به آن هوشیار بمانید، هیچ مشکلی پیش نمی آید. اما به محض ایجاد استرس حاد زنگ خطری برای شما زده می شود. با ادامه پیدا کردن استرس برای مدت طولانی، بدن هنوز به همان روش واکنش می دهد، حتی مواقعی که اصلا نیازی به هوشیاری بیش از حد بدن نیست.

علائم و نشانه های استرس مزمن

اضطراب حاد با نشانه های مختلف فیزیکی و عاطفی همراه است که بر عملکرد روزانه فرد تاثیر منفی می گذارد. به همین خاطر، هنگام مشاوره به درمان سریع آن توصیه می شود.

برخی علائم و نشانه های این مشکل رایج شامل موارد زیر است:

• فراموش کردن فعالیت های روزانه و نداشتن تمرکز کافی
• خستگی یا تجربه خواب زیاد یا خیلی کم
• تحریک پذیری
• سفتی در عضلات مخصوصا در ناحیه فک و گردن
• مشکلات گوارشی مانند اسهال، یبوست و حالت تهوع
• استفاده از الکل یا مواد مخدر برای حفظ آرامش
• اختلال عملکرد جنسی
• سردرد یا دردهای دیگر در سراسر بدن

علت های ایجاد استرس مزمن

درمان استرس به روش سریع زمانی امکان پذیر است که عوامل بروز آن را بدانید و از آن ها دوری کنید. موارد گسترده ای وجود دارد که باعث استرس مزمن می شود که رایج ترین آن رویدادهای جهانی، نوسانات اقتصادی و درگیری های سیاسی است. درکنار آن، فرد ممکن است درگیر مسائل منحصر به فرد زندگی خود نیز باشد. در موارد زیر به دسته بندی عوامل استرس زا می پردازیم:

1. استرس رابطه: روابط اصلی ترین عامل شادی زندگی هر فردی است. اما اگر ناسالم باشد، موجب استرس می شود. نحوه ارتباط شما با همسر، شریک زندگی، فرزندان، والدین، همکاران و همسایگان ممکن است اضطراب را بیشتر کند و با احساسات آزاردهنده عاطفی و تحمل ناپذیر همراه باشد. در دوره های روان درمانی این موضوع بسیار مطرح می شود که برای رفع آن گاهی اوقات فرد مقابل نیز نیاز به مشاوره دارد.
2. استرس عاطفی: بروز رویدادهای ناگوار مانند بیماری یکی از اعضای خانواده، فشار اقتصادی و … موجب تخلیه احساس و عواطف می شود و استرس زیادی به فرد دست می دهد.
3. استرس تروماتیک: این استرس نتیجه بسیاری از موقعیت های شدید و حاد است. تصادف، آزار خانگی، از دست دادن شغل و مرگ یکی از عزیزان موجب فشارهای طولانی مدت احساسی می شود.
4. استرس محیط: حضور در محیط های مختلف در طول روز تاثیر زیادی روی خلق و خوی ما دارد. شلوغی شهرها، آلودگی، صداهای زیاد، فضاهای عمومی و … همگی موجب استرس مداوم می شود و افرادی که مجبور هستند هر روز در مکان های استرس زا قرار گیرند، باید به فکر چاره باشند و از مشاوره آنلاین کمک بگیرند.
5. استرس کار: استرس حاصل از کار یکی از شایع ترین دلایل اضطراب همیشگی است. زمانی که احساس فشار بیش از حد دارید، استرس در وجودتان فراگیر می شود.

دکتر مهسا کاشفی زاده یکی از بهترین و باتجربه ترین مشاورین و روانشناسان است که در زمینه استرس و نگرانی های جامعه فعالیت ویژه ای دارد و با برنامه ریزی های منظم بهترین روند درمانی و کنترل را ارائه می دهد. ایشان سابقه درخشانی در حوزه مشاوره های مختلف دارد و به خوبی مشکلات مرتبط با سلامت روان را تشخیص می دهد.

عوارض و تاثیرات استرس مزمن

1. فشار خون بالا: استرسی که هفته و ماه ها ادامه پیدا کند نشان دهنده استرس و اضطراب مزمن است. این اتفاق روی سلامتی کلی شما تاثیر می گذارد و باعث بروز خطر فشار خون بالا می شود. براساس مشاهدات استرس همیشه با فشار خون بالا همراه است. علاوه بر این، برخی از خطرات همراه با فشار خون بالا رخ می دهد، مانند حمله قلبی یا سکته.
2. تغذیه ناسالم: یکی دیگر از نشانه های استرس زیاد، ترشح مداوم هورمون کورتیزول است که باعث هوس خوردن شیرینی ها و چربی ها می شود. با ادامه پیدا کردن چنین تغذیه ناسالم افزایش وزن و دیگر بیماری های مزمن اتفاق می افتد.
3. مشکلات عاطفی: عواقب استرس تنها به مشکلات جسمی محدود نمی شود. بلکه می تواند بر سلامت عاطفی یا روانی نیز تاثیرگذار باشد. با افزایش احساسات عصبی و اضطراب بیش از حد، افسردگی نیز به سراغ تان می آید.
4. کاهش وزن: کاهش وزن به همان اندازه افزایش وزن می تواند دردسرساز باشد. گاهی اوقات استرس با حالت تهوع همراه است و فرد اشتها خود را نسبت به وعده های غذایی از دست می دهد و در طول روز مواد مغذی ضروری را دریافت نمی کند. کاهش شدید وزن موجب برهم ریختگی دوره قاعدگی، خستگی، عدم اعتماد به نفس و کاهش عضلات می شود.
5. مصرف مواد: کسانی که با استرس زیاد روبرو هستند و با علائم زیادی سروکار دارند برای مقابله با آن به سراغ الکل و مواد دیگر می روند. این مورد می تواند شیب لغزنده ای باشد، زیرا الکل و بسیاری از داروهای تفریحی دیگر موجب تشدید اضطراب، افسردگی، بی حالی و حالت تهوع می شود.

روش های تشخیص استرس مزمن

اگر علائم استرس مزمن همچنان ادامه پیدا کند روی زندگی شخصی تاثیر منفی می گذارد. از جمله تاثیرات منفی آن تخریب شادی ها، روابط و سرگرمی ها، علایق و مشارکت های اجتماعی است. علاوه براین، مشکلاتی برای سلامتی بدن مانند فشار خون بالا، درد مفاصل، کلسترول بالا و حتی حمله قلبی را ایجاد می کند. پس ضروری است با روش های تشخیصی آشنا شوید و سوالات زیر را از خود بپرسید:

• آیا بیشتر مواقع بدخلقی می کند و خیلی زود احساساتتان تحریک می شوید؟
• همیشه احساس نگرانی دارید؟
• آیا زود سرما می خورید یا دچار عفونت هستید؟
• آیا برای درمان اضطراب به سراغ روش های مقابله ای ناسالم مانند الکل یا سیگار می روید؟
• آیا برای انجام کارهای لذت بخش وقت ندارید و نمی توانید به خوبی از خود مراقبت کنید؟

راه های درمان استرس مزمن

روش های درمان استرس مزمن برای هر فردی متفاوت است. ممکن است روشی که برای شما اثربخش باشد پاسخ مناسبی برای دیگری نداشته باشد. در این قسمت به چند نکته برای کاهش استرس و مقابله با آن می پردازیم:

1- افزایش فعالیت بدنی:

فعالیت بدنی روی خلق و خوی شما تاثیرات مثبتی می گذارد و به کاهش استرس کمک می کند. پیاده روی یکی از راهکارهای عالی برای شروع این کار است. اما اگر می خواهید انرژی خود را دوچندان کنید، فعالیت های هوازی مانند دویدن، رقص و شنا را پیشنهاد می دهیم. در کنار آن، فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا تمرینات تنفسی به کاهش استرس کمک می کند و موجب افزایش احساسات مثبت می شود.

2- خواب به موقع و کافی:

حتما خواب را اولویت قرار دهید. زیرا بسیاری از بخش های سلامت و تندرستی شما با خواب خوب گره خورده است. هنگامی که می خوابید، مغز شما در حال استراحت است و از عوامل استرس زا و فعالیت های روز به دور می ماند.

3- با خود مهربان باشید:

یکی از راه های درمان استرس، مهربانی است. کمی به خودتان لطف کنید، برای خودتان ارزش قائل شوید و سعی کنید احساسات استرس زا مانند اطرافیان را از خود دور نگهدارید. مهربانی با خود راه های جدیدی پیش رویتان قرار می دهد.

نتیجه گیری

استرس مزمن، اگرچه یکی از چالش‌های اصلی زندگی مدرن است، اما با آگاهی، شناخت عوامل ایجادکننده و اتخاذ راهکارهای مناسب، قابل مدیریت و کنترل است. این نوع استرس، برخلاف استرس‌های کوتاه‌مدت، با تأثیرات طولانی‌مدت بر ذهن و بدن، کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی مانند افسردگی، اضطراب و بیماری‌های جسمی شود. اما راهکارهایی مانند تغییر سبک زندگی، تقویت مهارت‌های مقابله‌ای، و استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند تأثیرات مثبت چشمگیری داشته باشد. در این میان، مشاوره با متخصصان حوزه روانشناسی و سلامت روان، مانند دکتر مهسا کشفی‌زاده، نقش بسیار مهمی در شناسایی عوامل ریشه‌ای استرس و ارائه راهکارهای مؤثر دارد. ایشان با تجربه و تخصص خود در زمینه مدیریت استرس و درمان مشکلات روان‌شناختی، می‌توانند به افراد کمک کنند تا از تأثیرات مخرب استرس مزمن در امان بمانند. به یاد داشته باشید که استرس بخشی طبیعی از زندگی است، اما زمانی که کنترل‌نشده باقی بماند، می‌تواند بر سلامت جسمی، روانی و روابط شما تأثیرات جدی بگذارد. انتخاب یک مسیر درمانی مناسب، ایجاد تعادل میان کار و زندگی شخصی، و پیروی از برنامه‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا، می‌تواند شما را به زندگی باکیفیت‌تری هدایت کند. قدم اول، پذیرش نیاز به تغییر و جستجوی کمک تخصصی است. پس برای دستیابی به آرامش و سلامتی، تردید نکنید و اقدامات لازم را هر چه سریع‌تر آغاز کنید.