این روزها همه درگیر استرس مزمن هستند و عوامل مختلفی روی این موضوع اثرگذار است؛ از فشارهای اقتصادی گرفته تا ناآرامی ها، تنش های سیاسی و بلایای طبیعی. به نظر می رسد دهه جدید عوامل مختلف استرس زا را یکی پس از دیگری رونمایی می کند. گاهی اوقات، استرس بیش از حد به جایی می رسد که نمی توانید به راحتی از آن خلاص شوید: تجربه استرس یک دوره طولانی مدت که نشان دهنده مزمن بودن آن است، روی ذهن و بدن شما تاثیرات زیادی می گذارد.
خوشبختانه برای رهایی از این تجربه راهکارهای زیادی وجود دارد که برای برگشت به مسیر سلامتی روانی و جسمی می توانید آن ها را امتحان کنید.
استرس مزمن چیست؟
استرس و اضطراب چیست؟ این احساس را ممکن است در طول روز بارها و بارها تجربه کنید. اگرچه احساس استرس و اضطراب ناخوشایند است، اما به گفته مشاوره فردی، این احساس حاصل از جنگ طبیعی با مشکلات پیش رو است و به بدن کمک می کند که آمادگی لازم را بدست آورد. برای مثال، اجتناب از جا ماندن از اتوبوسی که در راه است. هنگامی که احساس خطر می کنید، بدن هورمون های آدرنالین و کورتیزول را ترشح می کند که این دو هورمون موجب تقویت ذهن، سفت سازی ماهیچه ها و تسریع ضربان قلب می شود.
تا زمانی که مدیریت استرس را بلد باشید و نسبت به آن هوشیار بمانید، هیچ مشکلی پیش نمی آید. اما به محض ایجاد استرس حاد زنگ خطری برای شما زده می شود. با ادامه پیدا کردن استرس برای مدت طولانی، بدن هنوز به همان روش واکنش می دهد، حتی مواقعی که اصلا نیازی به هوشیاری بیش از حد بدن نیست.
علائم و نشانه های استرس مزمن
اضطراب حاد با نشانه های مختلف فیزیکی و عاطفی همراه است که بر عملکرد روزانه فرد تاثیر منفی می گذارد. به همین خاطر، هنگام مشاوره روانشناسی به درمان سریع آن توصیه می شود.
برخی علائم و نشانه های این مشکل رایج شامل موارد زیر است:
- فراموش کردن فعالیت های روزانه و نداشتن تمرکز کافی
- خستگی یا تجربه خواب زیاد یا خیلی کم
- تحریک پذیری
- سفتی در عضلات مخصوصا در ناحیه فک و گردن
- مشکلات گوارشی مانند اسهال، یبوست و حالت تهوع
- استفاده از الکل یا مواد مخدر برای حفظ آرامش
- اختلال عملکرد جنسی
- سردرد یا دردهای دیگر در سراسر بدن
علت های ایجاد استرس مزمن
درمان استرس به روش سریع زمانی امکان پذیر است که عوامل بروز آن را بدانید و از آن ها دوری کنید. موارد گسترده ای وجود دارد که باعث استرس مزمن می شود که رایج ترین آن رویدادهای جهانی، نوسانات اقتصادی و درگیری های سیاسی است. درکنار آن، فرد ممکن است درگیر مسائل منحصر به فرد زندگی خود نیز باشد. در موارد زیر به دسته بندی عوامل استرس زا می پردازیم:
- استرس رابطه: روابط اصلی ترین عامل شادی زندگی هر فردی است. اما اگر ناسالم باشد، موجب استرس می شود. نحوه ارتباط شما با همسر، شریک زندگی، فرزندان، والدین، همکاران و همسایگان ممکن است اضطراب را بیشتر کند و با احساسات آزاردهنده عاطفی و تحمل ناپذیر همراه باشد. در دوره های روان درمانی این موضوع بسیار مطرح می شود که برای رفع آن گاهی اوقات فرد مقابل نیز نیاز به مشاوره دارد.
- استرس عاطفی: بروز رویدادهای ناگوار مانند بیماری یکی از اعضای خانواده، فشار اقتصادی و … موجب تخلیه احساس و عواطف می شود و استرس زیادی به فرد دست می دهد.
- استرس تروماتیک: این استرس نتیجه بسیاری از موقعیت های شدید و حاد است. تصادف، آزار خانگی، از دست دادن شغل و مرگ یکی از عزیزان موجب فشارهای طولانی مدت احساسی می شود.
- استرس محیط: حضور در محیط های مختلف در طول روز تاثیر زیادی روی خلق و خوی ما دارد. شلوغی شهرها، آلودگی، صداهای زیاد، فضاهای عمومی و … همگی موجب استرس مداوم می شود و افرادی که مجبور هستند هر روز در مکان های استرس زا قرار گیرند، باید به فکر چاره باشند و از مشاوره آنلاین کمک بگیرند.
- استرس کار: استرس حاصل از کار یکی از شایع ترین دلایل اضطراب همیشگی است. زمانی که احساس فشار بیش از حد دارید، استرس در وجودتان فراگیر می شود.
دکتر مهسا کاشفی زاده یکی از بهترین و باتجربه ترین مشاورین و روانشناسان است که در زمینه استرس و نگرانی های جامعه فعالیت ویژه ای دارد و با برنامه ریزی های منظم بهترین روند درمانی و کنترل را ارائه می دهد. ایشان سابقه درخشانی در حوزه مشاوره های مختلف دارد و به خوبی مشکلات مرتبط با سلامت روان را تشخیص می دهد.
عوارض و تاثیرات استرس مزمن
- فشار خون بالا: استرسی که هفته و ماه ها ادامه پیدا کند نشان دهنده استرس و اضطراب مزمن است. این اتفاق روی سلامتی کلی شما تاثیر می گذارد و باعث بروز خطر فشار خون بالا می شود. براساس مشاهدات استرس همیشه با فشار خون بالا همراه است. علاوه بر این، برخی از خطرات همراه با فشار خون بالا رخ می دهد، مانند حمله قلبی یا سکته.
- تغذیه ناسالم: یکی دیگر از نشانه های استرس زیاد، ترشح مداوم هورمون کورتیزول است که باعث هوس خوردن شیرینی ها و چربی ها می شود. با ادامه پیدا کردن چنین تغذیه ناسالم افزایش وزن و دیگر بیماری های مزمن اتفاق می افتد.
- مشکلات عاطفی: عواقب استرس تنها به مشکلات جسمی محدود نمی شود. بلکه می تواند بر سلامت عاطفی یا روانی نیز تاثیرگذار باشد. با افزایش احساسات عصبی و اضطراب بیش از حد، افسردگی نیز به سراغ تان می آید.
- کاهش وزن: کاهش وزن به همان اندازه افزایش وزن می تواند دردسرساز باشد. گاهی اوقات استرس با حالت تهوع همراه است و فرد اشتها خود را نسبت به وعده های غذایی از دست می دهد و در طول روز مواد مغذی ضروری را دریافت نمی کند. کاهش شدید وزن موجب برهم ریختگی دوره قاعدگی، خستگی، عدم اعتماد به نفس و کاهش عضلات می شود.
- مصرف مواد: کسانی که با استرس زیاد روبرو هستند و با علائم زیادی سروکار دارند برای مقابله با آن به سراغ الکل و مواد دیگر می روند. این مورد می تواند شیب لغزنده ای باشد، زیرا الکل و بسیاری از داروهای تفریحی دیگر موجب تشدید اضطراب، افسردگی، بی حالی و حالت تهوع می شود.
روش های تشخیص استرس مزمن
اگر علائم استرس مزمن همچنان ادامه پیدا کند روی زندگی شخصی تاثیر منفی می گذارد. از جمله تاثیرات منفی آن تخریب شادی ها، روابط و سرگرمی ها، علایق و مشارکت های اجتماعی است. علاوه براین، مشکلاتی برای سلامتی بدن مانند فشار خون بالا، درد مفاصل، کلسترول بالا و حتی حمله قلبی را ایجاد می کند. پس ضروری است با روش های تشخیصی آشنا شوید و سوالات زیر را از خود بپرسید:
- آیا بیشتر مواقع بدخلقی می کند و خیلی زود احساساتتان تحریک می شوید؟
- همیشه احساس نگرانی دارید؟
- آیا زود سرما می خورید یا دچار عفونت هستید؟
- آیا برای درمان اضطراب به سراغ روش های مقابله ای ناسالم مانند الکل یا سیگار می روید؟
- آیا برای انجام کارهای لذت بخش وقت ندارید و نمی توانید به خوبی از خود مراقبت کنید؟
راه های درمان استرس مزمن
روش های درمان استرس و اضطراب برای هر فردی متفاوت است. ممکن است روشی که برای شما اثربخش باشد پاسخ مناسبی برای دیگری نداشته باشد. در این قسمت به چند نکته برای کاهش استرس و مقابله با آن می پردازیم:
1- افزایش فعالیت بدنی:
فعالیت بدنی روی خلق و خوی شما تاثیرات مثبتی می گذارد و به کاهش استرس کمک می کند. پیاده روی یکی از راهکارهای عالی برای شروع این کار است. اما اگر می خواهید انرژی خود را دوچندان کنید، فعالیت های هوازی مانند دویدن، رقص و شنا را پیشنهاد می دهیم. در کنار آن، فعالیت های آرامش بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا تمرینات تنفسی به کاهش استرس کمک می کند و موجب افزایش احساسات مثبت می شود.
2- خواب به موقع و کافی:
حتما خواب را اولویت قرار دهید. زیرا بسیاری از بخش های سلامت و تندرستی شما با خواب خوب گره خورده است. هنگامی که می خوابید، مغز شما در حال استراحت است و از عوامل استرس زا و فعالیت های روز به دور می ماند.
3- با خود مهربان باشید:
یکی از راه های درمان استرس و اضطراب، مهربانی است. کمی به خودتان لطف کنید، برای خودتان ارزش قائل شوید و سعی کنید احساسات استرس زا مانند اطرافیان را از خود دور نگهدارید. مهربانی با خود راه های جدیدی پیش رویتان قرار می دهد.
نتیجه گیری
آگاهی نسبت به خود و احساساتتان موجب حفظ سلامتی جسمی و روانی می شود. استرس مزمن یکی از نشانه های درونی بسیار رایج است که به راحتی سیستم ایمنی را بر هم می زند و عواقب بدی در زندگی سالم دارد. پس به احساس بدنتان توجه داشته باشید و اگر استرس شروع به تاثیرگذاری بر شادی و رفاه کلی شما کرد، به دنبال فردی متخصص باشید.
سوالات متداول
1- متخصصان چگونه استرس مزمن را درمان می کنند؟
پزشکان درمان روانشناختی را توصیه می کنند و به فرد کمک می کنند که چگونه به مقابله با استرس بپردازند. فرد رفتارها، افکار و احساسات خود را در برابر عوامل استرس زا به راحتی اصلاح می کند.
2- چه زمانی برای درمان استرس به پزشک مراجعه کنیم؟
هر زمانی که احساس کردید تحت فشار زیادی قرار دارید و دچار افکار منفی هستید نیاز است به متخصص با تجربه مراجعه کنید.
3- بهترین داروی استرس مزمن چیست؟
معمولا بنزودیازپین برای رفع اختلالات اضطرابی پیشنهاد می شود. همچنین داروهای دیگری مانند کلونوپین، آلپروزولام و لورازپام برای این مشکل موثر است.
4- بهترین درمان برای استرس مزمن چیست؟
براساس مشاهدات، ورزش و مدیتیشن یکی از بهترین راهکارها برای کاهش اضطراب و افسردگی است. با انجام تمرینات و تمرکز بر تنفس و آگاهی از بدن احساس آرامش را بدست می آورید.