
روانشناسی اعصاب
آنچه در این مقاله می خوانید
روانشناسی اعصاب یکی از شاخههای تخصصی و مهم در علم روانشناسی است که به بررسی ارتباط بین رفتار انسان و سیستم عصبی میپردازد. این حوزه علمی به طور مشترک به عصبشناسی و روانشناسی متکی است و متخصصان در آن به تحلیل چگونگی تأثیر عملکرد سیستم عصبی بر رفتارهای فردی میپردازند. روانشناسی اعصاب با هدف درک عمیقتر از نحوه کارکرد مغز و اعصاب در فرآیندهای ذهنی، به شناسایی و درمان بیماریهای اعصاب و روان میپردازد. این علم به افراد کمک میکند تا با شناخت علمی و دقیق از سیستم عصبی، مشکلات مربوط به آرامش اعصاب و بیماری اعصاب را تشخیص داده و به درمان آنها بپردازند. روانشناسی فیزیولوژیک نیز به ارتباط میان فرایندهای فیزیکی و روانی بدن انسان توجه دارد و درک بهتری از اینکه چگونه تغییرات فیزیکی بدن میتواند بر ذهن و رفتار تأثیر بگذارد، فراهم میکند. در صورتی که مشکلات عصبی بر رفتار فرد تأثیر منفی بگذارد، مشاوره فردی میتواند به عنوان راهحل کمککننده عمل کند. در این نوع مشاوره، فرد به بررسی و درمان مسائل عصبی و روانی خود با کمک یک متخصص میپردازد. به این ترتیب، درمان بیماریهای اعصاب به طور مؤثرتر و با استفاده از راهکارهای علمی، میتواند به حفظ سلامت روان و جسم فرد کمک کند.
روانشناسی اعصاب چیست؟
روانشناسی اعصاب یکی از شاخههای مهم و تخصصی در علم روانشناسی است که به مطالعه ارتباط بین رفتار انسان و عملکرد سیستم عصبی میپردازد. این رشته علمی، به ویژه در حوزههایی مانند نوروسایکولوژی، به بررسی دقیق این مسئله میپردازد که “رفتار انسان چگونه شکل میگیرد؟” و چه ارتباطی بین عملکرد مغز و رفتارهای فردی وجود دارد. متخصصانی که در زمینه روانشناسی اعصاب تحصیل میکنند، عمیقاً به جنبههای فیزیولوژیکی مغز و سیستم عصبی انسان توجه دارند و بررسی میکنند که چگونه تغییرات یا مشکلات در این سیستم میتوانند بر رفتار فرد تأثیر بگذارند.
در حقیقت، روانشناسی فیزیولوژیک نیز به ارتباط میان فرآیندهای جسمی و روانی در بدن انسان میپردازد و به طور خاص به بررسی نحوه تأثیر فعالیتهای مغز و اعصاب بر روان انسان میپردازد. به همین دلیل، وقتی که فردی با مشکلات رفتاری یا روانی به متخصصان این حوزه مراجعه میکند، آنها معمولاً به تحلیل هر دو جنبه، یعنی روان و جسم، میپردازند تا مشکلات دقیقتر شناسایی شوند.
یکی از نکات مهم در روانشناسی عصبی این است که درمان بیماریهای مرتبط با آن صرفاً از طریق مشاوره روانشناسی به تنهایی ممکن نیست. زیرا در بسیاری از مواقع، مشکلات روانی فرد ریشه در اختلالات مغزی یا مشکلات جسمی دارد که نیازمند درمانهای پزشکی یا نوروسایکیولوژی است. این بدان معناست که متخصصان روانشناسی اعصاب و روان، برای درمان بیماریهای اعصاب و روان، به تجزیه و تحلیل دقیقتر عملکرد مغز و سیستم عصبی پرداخته و از روشهای جامعتری برای درمان استفاده میکنند. در این راستا، نوروسایکولوژی چیست میتواند به سوالات مرتبط با چگونگی تأثیر مشکلات مغزی بر رفتار و وضعیت روانی فرد پاسخ دهد.
یک عصب روانشناس چه می کند؟
عصب روانشناس فردی است که در زمینه عصب روانشناسی به طور تخصصی فعالیت میکند و نقش بسیار مهمی در تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی ایفا میکند. عصب روانشناسی چیست؟ این شاخه از علم روانشناسی، به مطالعه روابط پیچیده بین مغز، سیستم عصبی و رفتارهای انسانی میپردازد. عصب روانشناس با استفاده از اصول علمی و ابزارهای تخصصی، قادر است مشکلات و اختلالات مختلف در عملکرد مغز و سیستم عصبی را شناسایی کند و به ارزیابی میزان پیشرفت بیماریها بپردازد. این متخصصان علاوه بر تشخیص، بهترین راهکارهای درمانی را برای بهبود وضعیت بیمار ارائه میدهند و به درمان اختلالات روانی و عصبی کمک میکنند.
عصب روانشناسان عمدتاً در محیطهای تخصصی مانند دانشگاهها، کلینیکهای اعصاب و روان، بیمارستانها یا مطبهای شخصی فعالیت دارند. یکی از وظایف اصلی آنها شناسایی و درمان مشکلات مختلفی است که به سیستم عصبی و مغز مربوط میشود، از جمله مشکلات حافظه، اختلالات یادگیری، اختلالات حرکتی و مشکلات مغزی دیگر. این متخصصان باید توانایی تشخیص و تحلیل رفتار انسان و رابطه آن با سیستم عصبی را داشته باشند. در این راستا، روانشناسی تجربی نیز به عنوان یکی از زمینههای علمی مهم برای مطالعه و فهم بهتر این اختلالات و ارتباطات، نقش کلیدی ایفا میکند.
عصب روانشناس باید به دقت مطالعه کند که چگونه تغییرات یا اختلالات در مغز و سیستم عصبی میتواند بر شخصیت، رفتار و عملکرد ذهنی فرد تأثیر بگذارد. این تخصص نیازمند درک عمیق از سیستمهای عصبی و روانی انسان است تا در نهایت به درمان مؤثر اختلالات کمک کند. به طور کلی، یک عصب روانشناس، با بهرهگیری از علم عصب روانشناسی و روانشناسی تجربی، به تحلیل رفتار انسان و درمان اختلالات پیچیده اعصاب و روان میپردازد و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک میکند.
ارزیابی عصب روانشناختی
عصب شناسی به دنبال ارزیابی عملکرد مغز است از همین رو فرد ابتدا طی یک مصاحبه شرح حال عمومی را درباره کارهای روزانه، مشکلات حافظه و سلامت روان بیمار بیان می کند. پس از ارزیابی های اولیه نوبت به پروسه تست های استاندارد اعصاب و روان میرسد. آزمون هایی برای ارزیابی حافظه، توانایی های شناختی، شخصیت، حل مسئله، استدلال، احساسات و بررسی اسکن های مغزی نیز بخش دیگری از ارزیابی های عصب روانشناختی به شمار می آید.
آشنایی با بیماری های اعصاب و روان
یکی از مشکلاتی که بسیاری از افراد در جوامع مختلف با آن دست به گریبان هستند مربوط می شود به دامنه وسیعی از بیماری های اعصاب و روان. ساده ترین بیماری های روحی و روانی که افراد با آن مواجه هستند افسردگی و تلاش برای درمان افسردگی است. از همین رو طی سال های گذشته مراجعه به مشاوران روانشناس برای روان درمانی به امری طبیعی و حتی ضروری برای برخی تبدیل شده است. در مواردی که مشکلات اعصاب و روان از حد متعادل خود خارج شود دیگر روانشناسی عمومی نمی تواند برای درمان فرد اقدامی کند. در این مرحله فرد باید از تخصص و تبحر یک روانشناس عصبی استفاده کند. متاسفانه بسیاری از کسانی که با مشکلات و اختلالات روانی مواجه اند در برابر این نوع بیماری ها مقاومت می کنند و به دلیل ضعف اطلاعات برای درمان اقدام نمی کنند.
شایع ترین بیماری مغز و اعصاب کدامند؟
یک روانپزشک در درمان بیماری ها و روانشناسی مغز و اعصاب با روش های تشخیصی علاوه بر نوع بیماری، میزان پیشرفت، راهکار و روش های درمانی را نیز برای بهبود حال بیمار در نظر می گیرد. بیماری های مغز و اعصاب غالبا در 4 دسته زیر تعریف می شوند:
1- آسیب های مغزی
در این دسته از بیماری ها می توان لخته خون، هماتوم، مصدومیت ها و ضربه شدید به مغز، سکته مغزی و… را قرار داد. این آسیب ها منجر به تروما می شود.
2- بیماری های نوروژنیک
هانتینگتون، پارکینسون، دمانس، فراموش و… از جمله این بیماری ها است.
3- تومورهای مغزی
این تومورها می تواندشامل تومورهای بدخیم یا خوش خیم شود که به علت وجود آن فرد اختلالات خلقی و رفتاری غیرارادی از خود بروز می دهد.
4- اختلالات روانی
افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، جنون جوانی و… نیز از جمله این موارد به شمار می آید.
اختلال روانی چیست؟
تقریبا همه افراد در برهه های مختلف زندگی خود با احساسات مختلفی مثل خشم، عصبانیت، افسردگی، اضطراب و… مواجه شده اند. احساساتی که گاهی فرد را تا مرز یاس و ناامیدی پیش می برد. همه این موارد در صورتی که از حالت احساس گذرا خارج شود و به مرحله ای برسد که فرد را دچار انواع اختلالات یادگیری، رفتاری و شخصیتی کند در چنین شرایطی می توان گفت فرد دچار اختلال روانی شده است. اختلالات روانی ملاک هایی دارد که براساس آن فرد متخصص می تواند به تشخیص و درمان فرد برسد. مهمترین ملاک های اختلالات روانی عبارت است از:
-
- انحراف فرد از هنجارهای اجتماعی
- ناهنجاری های نا انطباقی رفتار پریشانی فردی
انواع اختلالات روانی کدام اند؟
بیماری های روانی انواع مختلفی دارند که 15 مورد شایع آن در ادامه به طور خلاصه بیان می شود:
اختلالات دوران کودکی و نوجوانی | این اختلالات می توان دامنه وسیعی از مشکلات مانند عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم، بیش فعالی، نقص توجه و…. را شامل می شود |
زوال عقل یا نارسایی های شناختی | در این بیماری تقریبا می توان گفت عملکرد مغز مختل می شود و فرد تا حد زیادی دچار مشکلات و اختلالات روانی می شود. |
مصرف مواد مخدر | بخش دیگری از بیماری های اعصاب و روان به مصرف مواد مخدر و انواع آن برمی گردد که فرد معتاد دچار آن می شود. |
اسکیزوفرنی | یکی از اختلالات شناخته شده روانی که فرد به طور کلی در حس واقعیت شناسی دچار اختلال می شود و دائما در توهم و هذیان است. |
هیجان یا خلق | برخی از اختلالات روانی به هیجان یا خلق برمی گردد که فرد به شکل افراطی دچار افسردگی یا شادی مفرط می شود و غالبا در نوسان با این احساسات متضاد است. |
اختلال اضطرابی و وسواسی | در این نوع اختلالات فرد به شکل افراطی دچار اضطراب مفرط است از همین رو دائما از قرار گرفتن در شرایط و موقعیت های استرس و ترس آور فراری است. در برخی موارد نیز فرد از انجام کارهایی به شکل افراطی ممانعت می کند که این افراد دچار وسواس فکری و عملی می شوند. |
اختلالات جسمانی شکل | این اختلال به شکلی است که فرد دچار اختلالی است که نمی تواند برای آن مبنای عضوی پیدا کند و همه مشکلات وی ریشه روانی دارد. |
اختلال گسستی | فرد به علت اختلالات هیجانی دچار تغییرات موقت در هویت یا هوشیاری می شود. |
روابط جنسی | در این اختلال مشکلات و اختلالات جنسی به شکل نامتعارف دیده می شود، علاقه جنسی به کودکان، دیگر آزاری، انزال زودرس و… در زمره این مشکلات است. |
اختلالات غذایی | در این نوع اختلال فرد دچار کم خوری یا پرخوری افراطی می شد. |
خواب | شاید دیده باشید که برخی افراد دچار مشکل بی خوابی یا کم خوابی های عجیبی هستند. برخی نیز برعکس دچار پرخوابی می شوند. حمله های عصبی در خواب یا خوابگردی نیز از دیگر اختلالات خواب به شمار می آید. |
اختلال ساختگی | در این نوع اختلال اقدام به تمارض و بیمار بودن می کند. البته این تمارض اصلا عمدی و اختیاری نیست بلکه فرد تصور می کند بیمار است و همه نشانه های بیماری را نیز بروز می دهد. ریشه این اختلال روانی است و با تمارض عمدی کاملا متفاوت است. |
کنترل تکانه | یکی دیگر از اختلالات که فرد به صورت ارادی اقدام به دزدی چیزهایی می کند که نیازی به آن ها ندارد. اعتیاد به قمار یا آتش بازی عصبی از جمله این موارد است. |
توجه بالینی | در این اختلال فرد دائما به دنبال جلب توجه و کمک خواستن از دیگران است. این رفتار به شکلی است که دیگران به اجبار وادار می شوند به فرد برای حل مشکلات کمک کنند. |
اختلال شخصیت | فرد از روش های نامناسبی برای حل مشکلات روانی خود استفاده می کند. |
تصورات اشتباه درباره ی اختلالات روانی
عدم شناخت و آگاهی درباره بیماری های روانی در بسیاری موارد باعث بروز مشکلات جدی تر در فرد می شود که می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. عمده این ناآگاهی ها نیز به تصورات غلطی بر می گردد که در میان مردم ترویج داده شده است. مهمترین تصورات غلطی که می تواند سلامت روانی و متعاقب آن سلامت جسمی فرد را نیز درگیر کند عبارت است از:
1- لاعلاج بودن بیماری های روانی
یکی از تصورات غلطی که بسیاری از مردم را از پیگیری درمان بیماری های روانی پشیمان می کند تصور لاعلاج بودن این بیماری ها است. در حالی که اگرچه برخی بیماری های اعصاب و روان درمانی طولانی مدت دارند اما تا حد زیادی این بیماری ها قابل کنترل است. در چنین شرایطی فرد به جای تحمل حجم سنگینی از مشکلات روحی و روانی می تواند به کمک یه متخصص به زندگی طبیعی خود برگردد.
2- اعتیاد دائمی به داروهای اعصاب و روان
این باور غلط نیز سبب شده تا حتی فرد در صورت مراجعه به متخصص از ترس اعتیاد و وابستگی دائمی به این داروها از مصرف دارو خودداری کند. این در حالی است که فرد در صورتی که تحت نظر متخصص باشد نیازی به نگرانی در این زمینه ندارد.
درمان اختلالات روانی
در درمان بیماری های اعصاب و روان که از آن به عنوان اختلالات روانی یاد می شود 4 رویکرد دنبال می شود تا در نهایت منجر به بهبود کیفیت زندگی فرد بیمار شود.
-
-
رویکرد بیولوژیک
-
در این رویکرد نشانه ها بر نارسایی ها و نقص دستگاه عصبی و یا اختلالات روانی دلالت دارد. در واقع مشکلات بیماری های اعصاب و روان را به عوامل زیست شناختی نسبت می دهند. از همین رو برای درمان غالبا از داروهای مختلف استفاده می کنند و روش درمانی در این رویکرد متکی به درمان های دارویی است.
-
-
رویکرد روانکاوی
-
دسته دوم رویکردهای درمان اختلالات روانی مربوط به این رویکرد است که متخصصان این رویکرد بر این باورند که؛ ریشه همه بیماری های اعصاب و روان به تعارضات ناخودآگاه بر می گردد و ریشه در دوران کودکی فرد دارد. از همین رو فرد از مکانیسم های دفاعی از تکانه ها و هیجان های واپس رانده استفاده می کند. با این فرض درمان در این رویکرد متکی به کاربرد دفاع های روانی تا بهبود اختلالات روانی است.
-
-
رویکرد شناختی
-
سومین رویکردی که برای درمان اختلالات روانی مرسوم است به رویکرد شناختی مربوط می شود. مشکلات اعصاب و روان را به دلیل نقص و نارسایی شناختی نسبت می دهند. از همین رو تنها راه بهبود را تغییر شناخت های فرد می دانند. در این روش برخلاف رویکرد روانکاوی که ریشه بیماری های اعصاب و روان را مربوط به ناخودآگاه فرد می دانند، در این روش برای درمان از فرایندهای ذهنی آگاهانه کمک می گیرند.
-
-
رویکرد خانواده محور
-
در این رویکرد آموزش اعضای خانواده برای درمان فرد به تنهایی کمک کننده نیست، اما از این روش در کنار دیگر روش های لازم برای فرد استفاده می کنند. آگاهی بخشی به اعضای خانواده بیمار برای موفقیت آمیز بودن درمان بیمار امری ضروری به شمار می آید.
بهره گیری از مشاوره روانپزشکی در چه مواردی کاربرد دارد؟
در صورتی که فرد از مشکلات بیماری هایی مانند پارکینسون، اوتیسم، آلزایمر، میگرن و… رنج می برد مشاوره های روانشناسی می تواند تا حدودی منجر به بهبود کیفیت زندگی فرد شود. علاوه بر اینکه برخی از مشکلات روانی نیازمند تجویز داروهایی است که تنها روانپزشک مجاز به تجویز آن است.
وظایف بهترین روانشناس اعصاب و روان
روانشناس اعصاب و روان وظایفی دارد که در زمان مراجعه بیماران ملزم به انجام آن است. از مهمترین وظایف نوروسایکولوژیست عبارت است از:
- انجام دقیق روند تشخیص بیماری
- پیشنهاد دادن بهترین روش های درمانی برای بیمار
- ارزیابی سوابق و بیماری های فرد
در واقع یک متخصص اعصاب و روان باید برای رسیدن به حصول نتیجه بهتر بررسی سوابق بیماری فرد، شرح حال گیری و معاینات بالینی به تشخیص و راهکار درمانی دست پیدا کند.
بهترین روانشناس اعصاب و روان دکتر مهسا کاشفی زاده
دکتر مهسا کاشفی زاده به عنوان بهترین روانشناس اعصاب و روان و همچنین بیکی از بهترین تراپیست های خانم در تهران برای درمان بیماری های اعصاب و روان و بررسی اختلالات مغزی اعم از حافظ، یادگیری، توجه و… ارزیابی های دقیق استاندارد و علمی را انجام می دهد. تا بهترین راهکار درمانی برای بیمار صورت گیرد. کاری که بهترین روانشناس اعصاب و روان انجام می دهد این است که با دستیابی به شناخت بیمار از نظر شناختی، رفتاری و عصبی به بهبود حال بیمار کمک می کند. او با بررسی عملکرد مغزی و عصبی فرد یک برنامه مدون درمانی را در نظر می گیرد تا در صورت لزوم درمان های تکمیلی نیز به بهبهود فرد کمک کند. دکتر مهسا کاشفی زاده عضو سازمان نظام روانشناسی و نیز انجمن روانشناسان ایران است که دایره وسیعی از خدمات روانشناسی را به مراجعان خود ارائه می کند و بهترین روانشناس شمال تهران به شمار می رود.
نتیجه گیری
روانشناسی اعصاب به عنوان یکی از شاخههای مهم علم روانشناسی، به تحلیل و بررسی ارتباطات پیچیده بین مغز، سیستم عصبی و رفتارهای انسانی میپردازد. در این حوزه، متخصصان با استفاده از دانش علمی و ابزارهای دقیق، به شناسایی و درمان مشکلات مربوط به اعصاب و روان کمک میکنند. این علم علاوه بر ارائه راهکارهای علمی برای درمان اختلالات عصبی، به بهبود کیفیت زندگی افراد و تقویت اعصاب و روحیه آنها نیز توجه ویژهای دارد. در بسیاری از موارد، مشکلات روانی و عصبی میتوانند بر روابط فردی و خانوادگی تأثیر بگذارند. در این راستا، مشاوره اعصاب روان میتواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای حل مشکلات زوجها و بهبود روابط آنها در مواجهه با چالشهای روانی و عصبی مورد استفاده قرار گیرد. یکی از خدمات ارزشمندی که دکتر مهسا کاشفی زاده برای رفاه حال بیماران و مراجعان خود ارائه میدهد، مشاوره روانشناسی آنلاین است. این خدمات آنلاین برای کسانی که به دلایلی مانند مشکلات جسمی یا دوری مسافت قادر به حضور در جلسات حضوری نیستند، فرصتی مناسب فراهم میآورد. شما میتوانید برای دریافت مشاوره آنلاین در زمینههای مختلف مانند مشاوره فردی، مشاوره قبل از ازدواج، مشکلات خانوادگی و حتی مشکلات ناشی از خیانت با مطب دکتر مهسا کاشفی زاده تماس بگیرید. این خدمات آنلاین به شما کمک میکند تا در هر زمان و مکانی، از راهنماییهای تخصصی بهرهمند شوید و از آنها برای بهبود وضعیت روانی و روابط خود استفاده کنید.
سوالات متداول
روانشناس عصبی چه کمکی به بیماران می کند؟
یکی نوروسایکولوژیست قادر است با معاینات بالینی و نیز شرح حالی شامل ارزیابی ها و تست های استاندارد اقدام به تشخیص مشکلات بیمار کند تا در نهایت با تشخیص درست اقدام به شروع فرایندهای درمانی کند.
بهترین روانشناس تهران برای درمان بیماری های اعصاب و روان کیست؟
اگرچه متخصصان زیادی در تهران در حوزه اعصاب و روان فعالیت دارند اما دکتر مهسا کاشفی زاده از جمله روانشناسان برتری به شمار می آید که دایره وسیعی از خدمات روانشناسی را به مراجعان خود به صورت حضوری و آنلاین ارائه می کند.