آیا وقتی از شما در مورد برنامه‌های ازدواجتان سوال می‌شود معذب و سردرگم می‌شوید؟ اگر بله، شاید این ترس از ازدواج است که شما را در این حالت نگه داشته است. گاموفوبیا یک فوبیای افراطی و طاقت فرسا از تعهد، به ویژه تعهد برای رابطه است. فوبیای ازدواج می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد و بر روابط عاشقانه و روابط اجتماعی و حرفه ای آنها تأثیر منفی بگذارد. امروز، ما قصد داریم این مشکل را با جزئیات بیشتری از سمت علائم و درمان‌ها بررسی کنیم.
ترس از ازدواج یا گاموفوبیا چیست؟
ترس از ازدواج ترس شدید، غیرمنطقی، طاقت فرسا و مداوم از تعهد و ازدواج است. افراد مبتلا به این فوبیا ممکن است نتوانند روابط طولانی مدت داشته باشند و حتی ممکن است حفظ دوستی و سایر روابط برایشان مشکل باشد. گاموفوبیا می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر توانایی شما در ایجاد روابط با افراد دیگر و عملکرد عادی در موقعیت‌های اجتماعی و حرفه ای داشته باشد. فردی که دچار این مشکل است، اگر احساس کند که در یک رابطه متعهدانه قرار دارد یا اگر کسی از او انتظار دارد یا می‌خواهد تعهد داشته باشد، احتمالاً ترس، اضطراب، وحشت یا هراس قابل توجهی را تجربه خواهد کرد.
گاموفوبیا با اضطراب معمولی که فرد نسبت به تعهد و به ویژه ازدواج احساس می‌کند متفاوت است. فرد مبتلا به بیماری ترس از ازدواج ممکن است نتواند به طور منطقی به تعهد فکر کند و ممکن است آن را غیر واقعی تلقی کند. این ترس نوعی فوبیا خاص است، به این معنی که ترسی پایدار، طاقت فرسا و غیرمنطقی از یک شی، موقعیت، فعالیت یا شخص خاص را ایجاد می‌کند.
چرا افراد از ازدواج می ترسند؟
دلایل احتمالی زیادی برای فوبیای ازدواج وجود دارد. ممکن است فوبیای تعهد شما یک علت واضح داشته باشد که به راحتی قابل شناسایی است یا عوامل متعددی در ایجاد ترس از تعهد در شما نقش داشته اند. برخی از افراد مبتلا به گاموفوبیا تشخیص دقیق علت ترس از تعهد و درک کمتری از فوبیا در آنها دشوار است. در گذشته اینگونه تصور می‌شد که ترس از ازدواج در مردان، بیشتر از زنان است. اما در حالت کلی علل آن را می‌تواند روانی، محیطی، اجتماعی و یا ژنتیکی باشد. از آنجایی که این مشکل یک فوبیای فردی است، علل آن اغلب از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شایع ترین علل ترس از ازدواج عبارتند از:
1- داشتن سبک دلبستگی ناایمن
دلبستگی‌هایی که در اوایل کودکی ایجاد می‌شود، می‌تواند به ایجاد ترس از تعهد در بزرگسالی کمک کند. اگر نیازهای شما در کودکی برآورده نشده باشد یا نتوانید با والدین یا مراقبان خود پیوندی امن ایجاد کنید، در طول زمان دلبستگی ناایمن ایجاد می‌کند. تحقیقات نشان داده است که امنیت دلبستگی نقش مهمی در تعهد و رضایت بزرگسالان از روابط دارد. فردی با سبک دلبستگی ناایمن احتمالاً ترس یا عدم اطمینان را در روابط تجربه می‌کند و در برقراری ارتباط عاطفی با دیگران با مشکل مواجه خواهد شد. شخصی که وابستگی ناایمن دارد ممکن است از روابط دوری کرده و کم‌کم این می‌تواند به گاموفوبیا تبدیل شود.
2- داشتن تجربه منفی یا آسیب زا در گذشته
این تجربه در نوع خود ممکن است خطر واقعی نداشته باشد و از طریق زوج درمانی در مسیر بهبود قرار بگیرد؛ با این حال، تا زمانی که فرد درد عاطفی یا تروما را تجربه کند، می‌تواند به یک فوبیا تبدیل شود. نمونه‌هایی از تجربیات آسیب زا در زمینه تعهد اتفاق افتاده است، عبارتند از:
– شریک زندگی شما به شما خیانت می‌کند.
– شریک زندگی شما به طور غیر منتظره شما را ترک می‌کند.
– شریک زندگی شما در حال مرگ است.
– شریک زندگی شما در آخرین لحظه عروسی با شما را لغو می‌کند.
– تجربه یک طلاق آسیب زا.
3- طلاق یا تعارض والدین
کودکان یا نوجوانانی که شاهد طلاق والدین خود هستند، به خصوص اگر طلاق در شرایط سخت اتفاق بیافتد، احتمال بیشتری دارد که باور ها، افکار و احساسات منفی نسبت به تعهد داشته باشند. اگر کودک شاهد خشم یا دلشکستگی یکی از والدین یا هر دو باشد، ممکن است بعداً از وارد شدن به یک رابطه متعهدانه که می‌تواند به همان درگیری یا دلشکستگی منجر شود بترسد. اگر کودک احساس کند در این وسط گیر کرده است یا اگر طلاق تأثیر منفی بر زندگی، سلامت روان یا رابطه آنها با یک یا هر دو والدین داشته باشد، تعارض والدین بیشتر به ترس از ازدواج در زنان و مردان در آینده منجر می شود.
4- داشتن یک بیماری روانی دیگر
برخی از افراد مبتلا به سایر شرایط سلامت روان، مانند افسردگی یا اسکیزوفرنی ، یا اختلالات شخصیتی، مانند اختلال شخصیت مرزی ، ممکن است به دلایلی از تعهد و روابط متعهدانه اجتناب کنند، مانند:
– ترس از صمیمیت.
– مشکلات اعتماد به دیگران
– ترس از رها شدن
– ترس از اینکه شخص دیگری نتواند از عهده مشکلات سلامت روانی خود برآید.
– احساس اینکه لیاقت ندارند.
اجتناب از تعهد برای مدت طولانی می‌تواند باعث ایجاد ترس و اضطراب در فرد نسبت به تعهد شود که اگر کنترل نشود، می‌تواند به گاموفوبیا تبدیل شود.
5- نشخوار فکری
این یک علت رایج فوبیا است و معمولاً به دنبال یک تجربه منفی شامل تعهد یا پس از مشاهده یک رابطه آسیب زا رخ می‌دهد. نشخوار فکری شامل درگیر شدن در فرآیندهای تفکر منفی مکرر و بازنویسی مداوم و مکرر تجربیات آسیب زا، منفی یا دردناک شامل تعهد است. با گذشت زمان، این افکار و خاطرات می‌توانند به طور فزاینده ای ناراحت کننده و مزاحم شوند و می‌توانند باعث شوند که تجربه را به عنوان یک تجربه منفی یا ترسناک تر از آنچه در واقعیت بود به یاد بیاورید. نشخوار فکری واکنش‌های ترس طبیعی شما را تقویت می‌کند، اضطراب بیشتری ایجاد می‌کند و می‌تواند منجر به ایجاد فوبیای تعهد در شما شود. با مشاوره فردی به خود کمک کنید تا افکار خود را کنترل کنید تا کمتر دچار استرس و اضطراب شوید.
6- تصویرهای منفی از ازدواج و تعهد
نمونه‌های بی شماری در برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و حتی موسیقی وجود دارد که ازدواج و تعهد به صورت منفی به تصویر کشیده شده است. همچنین تصاویر مثبت زیادی از مجرد ماندن و زندگی به عنوان یک مجرد وجود دارد. قرار گرفتن در معرض تصویرهای منفی از تعهد می‌تواند منجر به فوبیا شود، به خصوص اگر قرار گرفتن در معرض در دوران کودکی یا در زمان آسیب پذیر یا استرس زا در زندگی شما رخ دهد. .
7- تجربه سطوح استرس قابل توجه یا بالاتر از حد معمول
استرس طولانی مدت و قابل توجه می‌تواند منجر به پاسخ ترس نامتناسب یا ناتوانی در مدیریت موقعیت‌های شدید شود. این می‌تواند احتمال ابتلا به فوبیایی مانند ترس از ازدواج را افزایش دهد، به خصوص اگر تجربه منفی شامل تعهد در حالی که سطوح بالاتری از استرس را تجربه می‌کنید، داشته باشید. یک رویداد استرس زا یا ناراحت کننده، مانند مرگ، همچنین می‌تواند فوبیا را تحریک کند.
علائم بیماری ترس از ازدواج چیست؟
علائم ترس از ازدواج اغلب به طور قابل توجهی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم ممکن است در نحوه بروز، شدت و نوع علائمی که فرد تجربه می‌کند متفاوت باشد. برخی از افراد مبتلا به گاموفوبیا فقط چند علامت خفیف را تجربه می‌کنند در حالی که سایر افراد علائم شدیدتری را تجربه می‌کنند. علائم ترس از ازدواج می‌تواند روانی، رفتاری و فیزیولوژیکی باشد. شایع ترین علائم عبارتند از:
1- علائم روانی
علائم روانی گاموفوبیا علائم شناختی و عاطفی هستند که هنگام مواجهه با محرک‌های خود تجربه می‌کنید.
شایع ترین علائم روانی عبارتند از:
-
- ترس، اضطراب، وحشت، وحشت مداوم، بیش از حد و غیرمنطقی، از واقعیت یا فکر بودن در یک رابطه متعهد.
- احساس اضطراب، وحشت یا افسردگی از فکر بودن در یک رابطه.
- اضطراب یا وحشت اگر کسی از برچسبی مانند شریک زندگی یا بهترین دوست استفاده کند.
- ناتوانی در کنترل ترس، اضطراب یا هراس خود حتی اگر از غیرمنطقی بودن آنها آگاه باشید.
- فاجعه سازی خطرات احتمالی در یک رابطه (مثلاً شریک زندگی شما ممکن است به شما خیانت کند).
- .تجربه مسخ شخصیت یا غیرواقعی شدن در موقعیت‌های محرک (جایی که احساس می‌کنید دیگر نمی‌دانید چه اتفاقی در اطرافتان می‌افتد یا ارتباط خود را با واقعیت از دست داده‌اید).
- احساس بی حرکتی یا یخ زدگی از ترس خود در مواجهه با تعهد.
- احساس می‌کنید کنترلی بر روابط خود ندارید.
- تجربه کابوس‌های مکرر یا ناراحت کننده در مورد تعهد.
- احساس می‌کنید که در موقعیت‌های تحریک کننده خواهید مرد.
2- علائم رفتاری
علائم رفتاری گاموفوبیا تغییراتی در رفتار شما (چه خودآگاه یا ناخودآگاه) است که در نتیجه ترس شما از تعهد رخ می‌دهد. این تغییرات منفی یا مضر خواهند بود و احتمالاً برای شما یا برای کل جامعه غیرعادی خواهند بود. شایع ترین علائم رفتاری عبارتند از:
-
- اجتناب از تعهد، وارد نشدن رابطه با شخص دیگری یا پایان دادن به روابط، قبل از اینکه احساسات یا دلبستگی ایجاد شود.
- فاصله گرفتن از دیگران
- کناره گیری اجتماعی و/یا حرفه ای.
- احساس ناتوانی در گذراندن وقت با افرادی که در یک رابطه متعهد هستند.
- ناتوانی در صحبت کردن در مورد آینده، به ویژه برنامه‌های آینده که شامل افراد دیگر می‌شود.
- اجتناب از صمیمیت یا آسیب پذیری عاطفی.
- طرد کردن افراد یا رانده کردن آنها.
- بدرفتاری با کسی برای اجتناب از تعهد، مانند خیانت زناشویی یا تلاش برای اینکه او از شما خوشش نیاید.
- پرهیز از تک همسری
- ناتوانی در صحبت کردن یا فکر کردن در مورد تعهد.
- ناتوانی در خوردن یا بی اشتهایی در حین یا در موقعیت‌های تحریک کننده.
- و…
3- علائم فیزیولوژیکی
علائم فیزیولوژیکی گاموفوبیا علائم فیزیکی هستند که در قسمت‌های مختلف بدن خود تجربه می‌کنید. علائم معمولاً اختلالات فیزیکی یا تغییرات فیزیکی است که در نتیجه واکنش جنگ یا گریز رخ می‌دهد. اضطراب، ترس یا هراسی که در رابطه با تعهد تجربه می‌کنید باعث می‌شود بدن شما به تهدید خطر واکنش نشان دهد و سیستم عصبی سمپاتیک شما هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول را ترشح کند که می‌تواند باعث تغییرات فیزیکی در بدن و علائم فیزیولوژیکی شود. شایع ترین علائم فیزیولوژیکی عبارتند از:
-
- درد قفسه سینه یا احساس سفتی در قفسه سینه.
- تنگی نفس یا تنفس سریع.
- احساس خفگی، دشواری در بلعیدن یا احساس توده در گلو.
- لرزش غیرقابل کنترل.
- تعریق غیرمعمول یا بیش از حد یا سردی.
- احساس سرگیجه، سبکی سر یا غش.
- احساس سردرگمی یا سرگردانی.
- و…
ترس از ازدواج چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
ترس از تعهد واقعاً می‌تواند بر هر نوع رابطه ای تأثیر منفی بگذارد و همه چیز را خراب کند. اگر شخصی با فردی مبتلا به فوبیای تعهد قرار بگذارد و سعی کند در رابطه با او جدی شود، اوضاع می‌تواند واقعاً پیچیده شود. اگر کسی با فردی مبتلا به فوبیای تعهد قرار ملاقات می‌گذارد و سعی کند رابطه‌اش را به سطح بالاتری برساند، ممکن است هرگز هیچ واکنش عاطفی یا واکنش مثبتی از طرف شریک خود دریافت نکند و در طول زمان ناامید شود.
فردی که در مورد رابطه خود جدی است می‌تواند آماده باشد تا به رابطه خود متعهد شود و از شریک زندگی خود نیز همین انتظار را خواهد داشت؛ اما آنها در مواجهه با این افراد می‌توانند واقعاً صدمه ببینند و دل شکسته شوند و ایمان خود را به عشق از دست بدهند. این می‌تواند فرد مبتلا به گاموفوبیا را از دو طریق مختلف تحت تاثیر قرار دهد. او ممکن است زمانی که متوجه می‌شود ترس آنها باعث دلشکستگی شخص دیگری می‌شود و آنها نمی توانند کاری انجام دهند، احساس عذاب وجدان و گناه کنند.
در سناریوی دیگر، فرد مبتلا به فوبیای تعهد می‌تواند از اینکه شریک زندگی‌اش برای تعهد یا آینده مشترک بیش از حد به او فشار می‌آورد، ناامید و عصبانی شود. این جاست که اهمیت مشاوره پیش از ازدواج مشخص می‌شود. از این طریق می‌توان شریک زندگی خود را تا حدی شناخت و از بروز مشکلات آینده جلوگیری کرد. به هر ترتیب، فوبیای تعهد واقعاً می‌تواند به زندگی شخصی و روابط بین فردی شما آسیب برساند. این می‌تواند شما را از عشق و مراقبت یک نفر دور کند و شما را تنها و تا آخر عمر کنار بگذارد.
چگونه بر ترس از ازدواج غلبه کنیم؟
چندین درمان موثر اثبات شده برای درمان فوبیای خاص مانند ترس از ازدواج وجود دارد. در واقع، درمان‌ها در تقریباً 90 درصد موارد فوبیای خاص مؤثر هستند. با این حال، هر فردی که فوبیا دارد نیاز به درمان ندارد. اگر علائم شما خفیف است، ترس از تعهد بر زندگی روزمره یا رفاه شما تأثیر نمی گذارد، یا اگر قبلاً استراتژی‌های مقابله ای موفقی را اجرا کرده اید، ممکن است نیازی به کمک‌های پزشکی نداشته باشید. رایج ترین گزینه‌های درمانی برای درمان بیماری ترس از ازدواج عبارتند از:
1- درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT نوعی روان درمانی است و به ویژه در درمان فوبیای تعهد موثر است. CBT می‌تواند به شما کمک کند تا علل اساسی باورها و افکار خود را پیرامون تعهد کشف کنید. هدف CBT ، تغییر طرز فکر شما در مورد تعهد است. از آنجایی که افکار، باورها، احساسات و رفتارهای شما همگی به هم مرتبط هستند، تغییر طرز فکر شما به تمام جنبه‌های فوبیای شما کمک می‌کند. CBT می‌تواند به شما کمک کند تا ترس خود را شناسایی کنید و هر گونه باور منفی، الگوی فکری، احساسات و رفتار مرتبط با تعهد را تغییر دهید. شما یاد میگیرید که افکار و احساسات منفی خود را با افکار مثبت و سالم تر جایگزین کنید.
2- درمان از طریق مواجهه:
مواجهه نوعی روش درمانی که به عنوان حساسیت زدایی تدریجی نیز شناخته می‌شود و شامل قرار گرفتن مکرر و تدریجی با محرک‌ها و منبع ترس شما در یک محیط امن و کنترل شده است. قرار گرفتن به تدریج و طی چند جلسه اتفاق می‌افتد. این شامل تجسم و صحبت در مورد ترس شما از تعهد و تجربه محرک‌های زندگی واقعی است. به شما وظایفی در دنیای واقعی داده می‌شود تا به شما کمک کنند تا افکار منفی را فراموش کنید و با تعهد و روابط راحت تر شوید. از آنجایی که برخی از موقعیت‌ها را فقط در دنیای واقعی می‌توان تجربه کرد، روان‌شناس به احتمال زیاد سناریوهایی را به شما ارائه می‌دهد تا دور از جلسات درمانی‌تان روی آنها کار کنید.
3- دارو
معمولاً دارو به عنوان تنها گزینه درمانی برای ترس از ازدواج تجویز نمی شود. با این حال، اگر در کنار فوبیای خود، مشکلات سلامت روان دیگری مانند افسردگی یا اضطراب را نیز تجربه می‌کنید، ممکن است برای شما موثر باشد. در این مورد، ممکن است داروهایی مانند موارد زیر تجویز شود:
- مسدود کننده‌های بتا.
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs).
- داروی ضد اضطراب.
معمولاً دارو فقط در کنار درمان دیگری مانند CBT یا مواجهه درمانی ارائه می‌شود.
سوالات متداول
کی باید از یک دکتر برای درمان کمک بگیرم بگیرم؟
اگر موارد زیر را تجربه کردید حتما سعی کنید تا با مزاحعه به یک شخص متخصص آن را درمان کنید.
- موارد وحشت زدگی.
- اضطراب مداوم که در زندگی روزمره یا خواب اختلال ایجاد می‌کند.
- علائم افسردگی یا مشکلات مصرف مواد.
چه کسانی در معرض خطر گاموفوبیا هستند؟
احتمال بیشتری وجود دارد تا افراد با شرایط زیر به این نوع فوبیا مبتلا شوند:
-داشتن ناامنی دلبستگی در دوران نوزادی یا کودکی.
-داشتن یک اختلال شخصیت، مانند اختلال شخصیت مرزی.
-داشتن عزت نفس پایین یا اعتماد به نفس پایین.
-در حال حاضر یا قبلاً قربانی آزار یا تجاوز فیزیکی، جنسی یا عاطفی شده باشید.
-قربانی قلدری (به ویژه در دوران کودکی یا نوجوانی).
-داشتن یک تجربه منفی یا آسیب زای قبلی شامل تعهد، مانند فریب خوردن یا رها شدن توسط شریک زندگی.
-بزرگ شدن در خانواده‌ای طلاق‌گرفته یا «از هم گسیخته»