اسکیزوفرنی یکی از بیماری های روانی است که برخی افراد بنا به علل مختلفی به آن مبتلا می شود. علائم اسکیزوفرنی براساس نوع آن و نیز سن فرد می تواند متفاوت باشد. از همین رو در صورت مشاهده این علائم اطرافیان می توانند نسبت به آن حساس شده و برای درمان فرد اقدام کنند. در این مقاله سعی داریم شما را با علائم اسکیزوفرنی و عواملی که منجر به بروز این بیماری می شود آشنا کنیم.

تعریف اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یکی از بیماری های مربوط به حوزه سلامت روان است که می تواند در سنین کودکی تا بزرگسالی و سنین سالمندی بروز کند. این بیماری تاثیر مستقیم بر گفتار، رفتار، احساست و حتی تفکرات فرد دارد از همین رو تمامی جوانب زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد. شاید برای شما جالب باشد که بدانید بر اساس مطالعات صورت گرفته این بیماری از سنین نوجوانی تا اوایل 30 سالگی بروز می کند و رفته رفته پیشرفت می کند. همچنین تعداد مبتلایان مرد بیشتر از زن است. اینکه علائم این بیماری به چه صورت و در چه سنی بروز می کند، در افراد مختلف فرق دارد. اما آنچه لازم است درباره اسکیزوفرنی بدانید، درمان ناپذیری و نیز مادام العمر بودن آن است. برخی افرادی که به ویژه زمینه موروثی این بیماری را در خانواده دارند، می توانند پیش از بروز این بیماری از کمک های مشاوره فردی برای تشخیص و درمان زودهنگام اسکیزوفرنی اقدام کنند. مرکز مشاوره دکتر مهسا کاشفی زاده آماده ارائه خدمات روانشناسی در این زمینه به مراجعه کنندگان خود است.

بررسی انواع مختلف اسکیزوفرنی

هر کدام از بیماران مبتلا ممکن است علائم اسکیزوفرنی که از خود بروز می دهند متفاوت باشد. این علائم می تواند معیاری برای تشخیص نوع اسکیزوفرنی باشد. همانطور که می دانید اسکیزوفرنی انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن اشاره می شود:

1- اسکیزوفرنی پارانوئید:

افراد مبتلا دچار توهمات شنیداری و هذیان های نظام یافته ای هستند غالبا به این نوع اسکیزوفرنی دچار هستند. توهم خیانتکار بودن شریک جنسی و نیز حسادت از دیگر رفتارهای این افراد است.

2- اسکیزوفرنی آشفته:

در این نوع فرد بیمار دچار حماقت و گسیختگی افکار به شکل حاد است. از جمله رفتارهای غیرعادی این افراد خوردن مواد دفعی بدن خود و کثافات دیگران است.

3- اسکیزوفرنی کاتاتونیک:

در این افراد اختلال در رفتارهای حرکتی به وفور دیده می شود. نوع هیجانی و انزوا گر از جمله انواع اسکیزوفرنی کاتاتونیک است.

4- اسکیزوفرنی تمایز نیافته:

وجود اختلالات تفکری و ناهنجاری های رفتاری و عاطفی از علائم مبتلایان به این نوع اسکیزوفرنی است.

5- اسکیزوفرنی باقی مانده:

این بیماری با گوشه گیری اجتماعی، اختلال در انجام وظایف، بروز رفتارهای عجیب، اختلال در رعایت بهداشت. … بروز می کند.

6- اسکیزوفرنی کودکی:

اگر علائم این بیماری در سنین قبل از بلوغ بروز کند از نوع کودکی است.

7- اسکیزوفرنی افکتیو یا حاد:

این نوع اسکیزوفرنی بر اساس اختلالات عاطفی بروز می کند و غالبا ناشی از عوامل موروثی می باشد. این شکل از اسکیزوفرنی می توانند مانند اختلال شخصیت مرزی علائم مشترکی را بروز دهد.

شایع‌ترین علائم هشداردهنده اسکیزوفرنی

شایع ترین و بیشترین علائمی که بیمار اسکیزوفرنی از خود بروز می دهد و می تواند مبنای تشخیص این بیماری باشد شامل موارد زیر است:

• ناتوانی در بیان احساسات
• نداشتن انگیزه
• نداشتن تمرکز
• روانپریشی
• بی نظمی
• عصبی بودن
• عدم تمرکز بر مسائل مختلف
• صحبت های گیج و گنگ

مبتلایان به بیماری اسکیزوفرنی تقریبا علائم مشترکی از خود بروز می دهند که در ادامه به شایع ترین علائم اسکیزوفرنی اشاره می شود:

1- هذیان:

هذیان توهمات و باورهایی است که در واقعیت وجود خارجی ندارد، این موضوع در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی دیده می شود. هذیان توهماتی است که فرد را آزار می دهد. این موضوع بر رابطه وی بر اطرافیان نیز موثر است. هذیان خیانت، هذیان احساس گناه و… از جمله این موارد است.

2- توهم:

توهم نیز مانند هذیان است با این تفاوت که یکی از حواس پنجگانه فرد بدون منشا خارجی چیزهایی را احساس می کند که او را آزار می دهد. شنیدن صداهایی که وجود ندارد، یا دیدن چیزهای نامرئی از جمله این موارد است.

3- تفکر و حرف های گیج کننده:

از دیگر مواردی که در مبتلایان اسکیزوفرنی به وفور دیده می شود، عدم توانایی فرد در بیان مسائل مختلف است. این افراد دائما حرف های نامربوط و نامفهومی بیان می کنند که ناشی از هذیان و توهمی است که در مغزشان شکل گرفته است.

4- انگیزه:

این افراد انگیزه ای برای ادامه زندگی و حتی فعالیت های روزانه خود ندارند. دائما بی احساس و بی حوصله هستند.

5- بیان عاطفی:

فردی که مبتلا به اسکیزوفرنی شده نمی تواند احساسات خود را به درستی بیان کند. این افراد احساساتی چیزی غیر از چیزی که اتفاق افتاده بروز می دهند. به طور مثال در یک واقعه ناراحت کننده می خندند یا رفتارهای غیرعادی دیگر از خود بروز می دهند.

6- برقراری ارتباط:

افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند به دلیل وجود علائم توهم و هذیان از برقراری ارتباط با دیگران سرباز می زنند و غالبا منزوی می شوند تا از گزند و آسیب در امان باشند. این موضوع نه تنها زندگی فردی که زندگی اجتماعی فرد را نیز مختل می کند.

علائم اسکیزوفرنی در کودکان چیست؟

از آنجا که اسکیزوفرنی در سنین کودکی تا سالمندی در افراد بروز می کند، از همین رو در هر سنی علائمی که فرد بیمار بروز می دهد، متفاوت است. از آنجا که عمده علائم این بیماری از دهه دوم زندگی به بعد بروز می کند، تشخیص این بیماری در کودکان بسیار حرفه ای و تخصصی است. از جمله علائم اسکیزوفرنی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توهم
• گفتار نامنظم
• اختلال در عملکرد
• مشکل در تفکر، بروز رفتار و احساس

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان چیست؟

شاید برای شما جالب باشد که علائم اسکیزوفرنی متفاوت از علائمی است که کودکان و افراد بزرگسال بروز می دهند. این علائم شامل موارد زیر می باشد:

• دوری کردن از اعضای خانواده و دوستان (انزوا)
• اختلال خواب
• افت تحصیلی
• تحریک پذیری بالا
• افسردگی
• کمبود انگیزه

علاوه بر این موارد نوجوانانی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند کمتر از بزرگسالان دچار توهم می شوند. اما توهم بینایی در آن ها بیشتر است. برای تشخیص دقیق بیماری براساس این علائم می توانید از خدمات مشاوره ای مرکز روانشناسی دکتر مهسا کاشفی زاده استفاده کنید.

علائم اسکیزوفرنی در سالمندان چیست؟

به ویژه افراد مسنی که از بیماری زوال عقل رنج می برند، علائم اسکیزوفرنی را به اشکال زیر بروز می دهند:

• درک احساسات و توهماتی مانند بو، صدا و مزه هایی بدون وجود خارجی
• توهم حرکت و راه رفتن حشره روی بدن آن ها بدون وجود خارجی
• گفتن حرفهای نامنظم و نامفهوم برای دیگران
• داشتن افکار گیج کننده
• نداشتن تمرکز
• انزوا از جمع

علل بروز علائم اسکیزوفرنی

از مهمترین عللی که می تواند علائم این بیماری را بروز دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. وراثت ژنتیکی: اسکیزوفرنی نیز می توانند مانند دیگر اختلالات روانی همچون اختلال دو قطبی ریشه ژنتیکی داشته باشد. داشتن فرد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز یکی از عوامل قوی در ابتلای افراد یک خانواده به این بیماری می باشد.
2. صدمات مغزی: آنچه باعث ابتلا افراد به اسکیزوفرنی می شود، در واقع فعل و انفعالات و تغییرات مغزی است. در این شرایط ممکن است بروز برخی آسیب های مغزی مانند کمبود اکسیژن به مغز در دوران نوزادی از جمله این موارد است که می تواند منجر به بیماری اسکیزوفرنی در فرد شود.
3. داروهای روانگردان و مشروبات الکلی: مصرف طولانی مدت استفاده از داروهای روان گردان، مواد مخدری مانند ماری جوانا و مشروبات الکلی نیز می تواند منجر به بروز علائم این بیماری شود.
4. استرس: قرار گرفتن فرد در محیط های توام با استرس و اضطراب شدید نیز می تواند این بیماری را بروز دهد. مشکلات کاری، بروز حوادث سخت مانند تصادف و… نیز از دیگر عواملی است که می تواند منجر به بروز این بیماری شود.
5. محرومیت های دوران کودکی: یکی از مهمترین عواملی که شاید برای شما قابل تصور نباشد، تجربیات های ناخوشایندی است که فرد در دوران کودکی تجربه کرده و همین موارد می تواند باعث بروز و ابتلا فرد به اسکیزوفرنی شود. تجربیاتی مانند اختلالات ذهنی یا تجاوز و فقر شدید از جمله این موارد است.

راه های درمان اسکیزوفرنی

امروزه راه های مختلفی برای درمان اسکیزوفرنی وجود دارد اما پیش از انتخاب هر کدام از این روش ها باید بدانید، این بیماری دائمی و مادام العمر است و کسی که مبتلا به این بیماری است نمی تواند انتظار درمان کامل را داشته باشد. از جمله روش هایی که می توان برای درمان اسکیزوفرنی عبارت است از:

1- داروهای ضد روان پریشی:

این داروها به اشکال خوراکی و تزریقی استفاده می شود. توع تزریقی می تواند بسته به نوع دارو و میزان دوز مصرفی در فواصل 3 ماهه استفاده شود.

2- مشاوره های روانشناسی:

استفاده از روان درمانی نیز از روش های رایجی است که می توان برای بهبود حال بیمار استفاده کرد. در این مورد بیمار به مهارت هایی برای مقابله با بیماری دست پیدا می کند.

3- مراقبت های ویژه:

این روش ترکیبی از مشاوره روانشناسی و دارو درمانی است که در آن علاوه بر اینکه فرد مورد مشاوره قرار می گیرد، اعضای خانواده نیز آموزش های لازم برای مواجهه با بیمار را پیدا می کنند.

نتیجه گیری

یکی از بیماری های روانی حاد و البته نادر، اسکیزوفرنی است که در آن افراد علائم و نشانه هایی از خود بروز می دهند که برای دیگران وجود خارجی ندارد. درمان این بیماری اگرچه مادام العمر است و درمان قطعی ندارد اما می توان از روش های مختلفی علائم آن را کاهش داد تا فرد و اطرافیان وی زندگی بهتری داشته باشند.

در صورتی که افراد برای درمان اسکیزوفرنی اقدام نکنند ممکن است این بیماری منجر به بروز رفتارهای خطرناکی مانند خودکشی، صدمه به خود، گرایش به اعتیاد، انزوای اجتماعی، افسردگی شدید، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و… شود. ازهمین رو در صورتی که زمینه ها و علائم این بیماری را در اطرافیان خود مشاهده کردید، باید به سرعت مداخلات درمانی آغاز شود. مرکز مشاوره دکتر مهسا کاشفی زاده یکی از مراکز روانشناسی حرفه ای و با سابقه در زمینه درمان این بیماری است.

سوالات متداول

1- علائم اسکیزوفرنی چیست؟

• ناتوانی در بیان احساسات
• نداشتن انگیزه
• نداشتن تمرکز
• روانپریشی
• بی نظمی
• عصبی بودن
• عدم تمرکز بر مسائل مختلف
• صحبت های گیج و گنگ

2 سن بروز علائم اسکیزوفرنی چه سنی است؟

غالبا از کودکی تا 30 سالگی افراد می توانند این علائم را از خود بروز دهند. اما بیشترین علائم از دهه دوم زندگی به بعد بروز می کند.

3- راه های درمان اسکیزوفرنی چیست؟

• دارودرمانی
• روان درمانی
• درمان ترکیبی