اختلال خواب چیست؟ علل، علائم و درمان انواع اختلالات خواب

اختلال خواب یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. بسیاری از افراد هنگام مراجعه به مشاوره روانشناسی، از مشکلاتی در الگوی طبیعی خواب خود شکایت دارند؛ مشکلاتی که به آن‌ها اختلالات خواب گفته می‌شود. شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که اختلال خواب دقیقاً چیست؟ به طور خلاصه، اختلال خواب به بروز مشکلاتی اشاره دارد که منجر به بی‌خوابی‌های موقت یا مزمن در فرد می‌شود. این اختلالات، اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند عملکرد جسمی و روانی فرد را تحت تأثیر قرار دهند و او را از انجام فعالیت‌های روزمره بازدارند. خواب، یکی از مهم‌ترین عوامل در حفظ سلامت جسم و روان است. هرگونه نقص یا تغییر در این فرآیند طبیعی می‌تواند به تدریج به مشکلات جسمی مانند کاهش انرژی، ضعف سیستم ایمنی و حتی بیماری‌های قلبی و روانی منجر شود. از طرف دیگر، تأثیرات روانی این اختلالات شامل افزایش استرس، اضطراب و حتی افسردگی است. متأسفانه بسیاری از افراد، اختلالات خواب را جدی نمی‌گیرند و تنها زمانی به دنبال درمان می‌روند که این مشکل زندگی روزمره آن‌ها را به شدت مختل کرده باشد. در این مقاله، به بررسی اختلال خواب، علائم آن و تأثیرات منفی بر جسم و روان خواهیم پرداخت. همچنین روش‌های پیشگیری و درمانی، از جمله راهنمایی‌هایی که در جلسات مشاوره ارائه می‌شود، بررسی می‌شوند تا به شما در بازگرداندن تعادل و آرامش به زندگی کمک کنیم.

اختلال خواب چیست؟

همانطور که می دانید تمام افراد نیازمند 7 تا 8 ساعت خواب با کیفیت در روز هستند تا طی آن مغز بتواند استراحت کند و بتواند پردازش های لازم را در طول ساعات بیداری انجام دهد. در صورتی که این نظم یا کیفیت ساعت خواب به هم بریزد و مدت زمان آن طولانی شود، می توان گفت فرد به اختلال خواب دچار شده است. در پاسخ به این سوال که اختلال خواب چیست می توان گفت بروز مشکلاتی در کیفیت و زمان خواب گفته می شود که رفته رفته در صورت ادامه دار شدن آن، عملکرد احساسی، جسمی، روحی و حتی اجتماعی افراد تحت تاثیر قرار می گیرد. این موضوع در صورت عدم درمان می تواند منجر به بروز بیماری های روحی و روانی شدید شود.

علائم اختلالات خواب:

زمانی که افراد به اختلالات خواب مبتلا می شود علائم مختلفی را مشاهده می کند که این علائم به آن ها کمک می کند علاوه بر تمایز آن با مشکل ذهن بیدار در خواب، بتوانند برای درمان مشکل خود چاره اندیشی کنند. از مهمترین علائم اختلالات خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل در خوابیدن یا ماندن در خواب
• خستگی های زیاد روزانه
• چرت زدن زیاد در طول روز
• تحریک پذیری زیاد
• داشتن استرس و اضطراب
• عدم تمرکز و توجه
• افسردگی
• بدخلقی
• حواس پرتی
• افزایش یا کاهش شدید وزن

بسیاری از افراد به خوبی می دانند که عامل اصلی اختلال خواب آن ها چیست. از همین رو با مراجعه به مشاوره روانشناس خبره به دنبال پیدا کردن راه حل مناسب هستند. در صورتی که احساس می کنید، شما نیز علائم این اختلال را دارید، می توانید از خدمات مرکز مشاوره دکتر مهسا کاشفی زاده استفاده کنید.

چه چیزی سبب اختلالات خواب می ‌شود؟

عوامل مختلفی می تواند منجر به بروز اختلالات خوابی افراد شود که در ادامه به مهمترین دلایل آن می پردازیم:

1. تکرر ادرار شبانه: برخی افراد به ویژه کودکان یا مبتلایان به دیابت، افراد دارای اضطراب و ترس، نداشتن تعادل هورمونی و… در طول شب دچار تکرر ادرار می شوند.
2. افسردگی: از دیگر مواردی که می تواند منجر به بروز اختلال خواب افراد شود، به دلیل افسردگی به دلیل بیماری یا مشکلات روحی و… است.
3. مشکلات تنفسی و آلرژی: کسانی که از این مشکل رنج می برند به دلیل عفونت دستگاه تنفس یا آبریزش بینی و… نمی توانند به راحتی بخوابند.
4. التهاب و درد مفصل: استخوان درد یکی دیگر از موارد مخل خواب با کیفیت افراد است.
5. استرس و اضطراب شدید: در مواردی افراد به دلیل مشکلات روحی یا اجتماعی و… استرس زیادی دارند که این موضوع خواب آن ها را به هم می ریزد.

انواع اختلالات خواب:

اختلالات خواب انواع مختلفی دارد که رواندرمانگر برای اینکه بتواند فرد را درمان کند، ابتدا باید به تشخیص آن بپردازد. انواع اختلالات خواب شامل موارد زیر است:

• آپنه خواب به دلیل وقفه های تنفسی در خواب
• پاراسومنیا یا خواب پریشی مانند شب ادراری، کابوس های شبانه، فشار دادن فکها روی هم، دندان قروچه، ناله کردن در خواب
• حمله خواب یا نارکولپسی که عموم مردم از آن به عنوان بختک یاد می کنند
• بیخوابی به دلیل به هم ریختن هورمون ها یا اضطراب و استرس مزمن
• سندروم پای بی قرار به دلیل تکان دادن شدید پاها یا مورمور شدن و سوزش پا

راه های تشخیص اختلالات خواب:

اینکه روان درمانگر چگونه می تواند اختلال خواب و انواع آن را شناسایی کند، اقدامی کاملا تخصصی و حرفه ای است. از مهمترین راه های تشخیص اختلالات خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پلی سومنوگرافی یا تست خواب: یکی از ابتدایی ترین و ساده ترین روش هایی که فرد متخصص برای تشخیص اختلال خواب در نظر میگیرد، استفاده از تست خواب است. در این روش حرکات بدن، امواج مغزی و سطح اکسیژن خود اندازه گیری می شود تا بتوان براساس این داده ها دلیل اصلی بروز مشکل در روال عادی و طبیعی خواب فرد تشخیص داده شود.
2. الکتروانسفالوگرام: این روش نیز از دیگر روش هایی است که در آن فعالیت های فیزیکی مغز مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که فعالیت های مغزی فرد دچار مشکل باشد از طریق این آزمایش به راحتی قابل تشخیص است.
3. آزمایش خون ژنتیک: تجربه و مطالعات نشان داده که بیماری اختلال خواب در برخی افراد به صورت ارثی است. از طریق آزمایش خون می توان بی خوابی هایی مانند نارکولپسی را به راحتی تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کرد. در نظر داشته باشید که بدون تشخیص درست اختلال و علت آن استفاده از روش های درمانی مختلف می تواند بی نتیجه و حتی آسیب زننده نیز باشد.

راه های درمان اختلال خواب:

درمان اختلال خواب راه های مختلفی دارد منوط به اینکه فرد به مشاوره فردی مراجعه کند. برخی افراد بر این تصورند که می توانند به راحتی برای درمان اختلالات خواب خود اقدام کنند. اما این تصور کاملا غلط است. در ادامه به مهمترین راه های درمان اختلالات خواب اشاره می کنیم. از جمله راه های درمانی اختلالات خواب عبارت است از:

1- استفاده از دستگاه RTMS:

این دستگاه طی سال های اخیر برای درمان اختلالات خواب تاثیرات مثبتی داشته است. در این روش با استفاده از ابزارها و سیم های دستگاه که به سر متصل می شود، امواج مغناطیسی به سر منتقل می شود تا با ایجاد تحریکات مغزی و ایجاد میدان مغناطیسی اختلالاتی که مانع عملکرد طبیعی مغز می شود، برطرف شود.

2- استفاده از روش روان درمانی:

در صورتی که عامل بی خوابی یا اختلال خواب در افراد، اضطراب و استرس باشد، مشاور روانشناس یا روان درمانگر به فرد کمک می کنند تا با مدیریت استرس بتوانند مشکلات خود را حل کنند. نحوه مواجهه با شرایط استرس زا با کسب مهارت های آن از جمله مواردی است که فرد می تواند طی روان درمانی آن را کسب کند.

3- استفاده از روش دارو درمانی:

یکی دیگر از روش هایی که بسیاری از افراد برای درمان مشکل بیخوابی خود به آن پناه می برند، استفاده از داروهای مختلف است. از جمله این داروها می توان به داروهای خواب آور اشاره کرد. از آنجا که یکی از علل بروز بی خوابی در افراد به دلیل اضطراب و استرس است از همین رو با درمان استرس و داروهای ضد افسردگی و روان پریشی یا آرام بخش می توان خواب فرد را بهبود بخشید.

نتیجه گیری

اختلال در نظم خواب شبانه یکی از چالش‌های جدی است که می‌تواند تأثیرات منفی گسترده‌ای بر زندگی فرد داشته باشد. براساس مطالعات علمی، هر انسان برای حفظ سلامت جسمی و روانی خود نیاز به ۷ تا ۸ ساعت خواب باکیفیت در شبانه‌روز دارد. هنگامی که فرد به دلیل مشکلاتی مانند بی‌خوابی یا خواب ناآرام برای مدت طولانی با اختلال مواجه باشد، این موضوع می‌تواند زندگی روزمره او را تحت تأثیر قرار دهد و عملکرد کلی او را کاهش دهد. چنین شرایطی نیازمند مداخله تخصصی و مراجعه به یک روان‌درمانگر است. دلایل مختلفی می‌تواند منجر به بروز اختلالات خواب شود، از عوامل استرس‌زا و اضطراب گرفته تا مشکلات جدی‌تر مانند اختلال وسواس فکری عملی که گاهی بر الگوهای طبیعی خواب نیز تأثیر می‌گذارد. عدم توجه به این مسائل ممکن است در بلندمدت پیامدهای جدی‌تری به همراه داشته باشد، از جمله افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی، کاهش ایمنی بدن و حتی مشکلات روانی نظیر افسردگی و اضطراب. به همین دلیل، توجه به نشانه‌های اختلال خواب از اهمیت بالایی برخوردار است. مراجعه به مراکز مشاوره معتبر، مانند مرکز مشاوره دکتر مهسا کاشفی‌زاده، می‌تواند به شناسایی علت اختلال خواب و ارائه راه‌حل‌های درمانی مؤثر کمک کند. با دریافت کمک حرفه‌ای، می‌توان نه تنها کیفیت خواب بلکه کیفیت کلی زندگی را نیز بهبود بخشید. به یاد داشته باشید که خواب، بخش اساسی سلامت جسم و روان است و هرگونه اختلال در آن باید به سرعت و جدیت مورد بررسی قرار گیرد.