تصور کنید روی بالکنی ایستاده‌اید، در حالی که شهر در زیر پایتان مانند دنیایی مینیاتوری گسترده شده است. بیشتر افراد این منظره را هیجان‌انگیز می دانند، اما برای برخی دیگر، این منظره باعث ایجاد وحشت ناگهانی و تمایل شدید به فرار می‌شود. این ترس شدید و غیرمنطقی از بلندی، ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا نامیده می‌شود و می‌تواند تأثیر بسزایی بر زندگی روزمره داشته باشد. این مقاله به دنیای ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا می‌پردازد، علل آن را بررسی می‌کند، نکاتی را برای کنترل علائم آن ارائه می‌دهد و گزینه‌های درمانی مؤثری را برای غلبه بر این ترس فلج کننده ترسیم می‌کند.

ترس از ارتفاع چیست؟

آکروفوبیا، ترس شدید و غیرمنطقی از بلندی است. این ترس فراتر از یک بی‌میلی ساده است. بلکه یک واکنش اضطرابی تمام عیار است که در موقعیت‌هایی که اکثر مردم آن‌ها را خطرناک نمی‌دانند، تحریک می‌شود. حتی بودن روی یک نردبان با ارتفاع متوسط یا نگاه کردن به پایین از بالکن می‌تواند علائم فیزیکی مانند سرگیجه، تهوع و تپش قلب ایجاد کند.

شاید از خود برسید این ترس چیست؟ این ترس می‌تواند چنان طاقت‌فرسا باشد که به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد. تصور کنید فردی که با آکروفوبیا زندگی می‌کند در یک آپارتمان بلندمرتبه ساکن است یا شغلی دارد که گاهی اوقات نیاز به بالا رفتن دارد، با چه مشکلاتی روبرو می‌شود. آکروفوبیا می‌تواند به مانعی برای دنبال کردن فعالیت‌هایی مانند کوهنوردی یا سفر به مکان‌هایی با مناظر خیره کننده تبدیل شود.

برخلاف احساس گذرای ناخوشایند، آکروفوبیا همچنان ادامه دارد و عملکرد طبیعی را مختل می‌کند. افراد مبتلا به آکروفوبیا اضطرابی مداوم را تجربه می‌کنند و حتی فکر کردن به بلندی برایشان وحشتناک است.

خبر خوب این است که آکروفوبیا قابل درمان است. تکنیک‌های درمانی مانند درمان مواجهه به تدریج به افراد کمک می‌کند تا در یک محیط امن و کنترل‌شده با ترس‌های خود روبرو شوند. از طریق این فرآیند، آن‌ها می‌توانند یاد بگیرند که اضطراب خود را مدیریت کنند و کنترل زندگی خود را دوباره به دست آورند.

در حالی که ترس از سقوط ممکن است یک غریزه طبیعی انسان باشد، آکروفوبیا آن را به حد افراط می‌رساند. این وضعیتی است که می‌تواند شادی دیدن مناظر مرتفع را از بین ببرد و امکانات زندگی را محدود کند. خوشبختانه، با با  روان درمانی دکتر دکتر مهسا کاشفی زاده، افراد مبتلا به آکروفوبیا می‌توانند بر ترس‌های خود غلبه کرده و فراتر از محدودیت‌هایشان عمل کنند.

دلایل به وجود آمدن ترس از ارتفاع

ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا، ترس شدید و غیرمنطقی از بلندی است که می‌تواند از عوامل مختلفی نشأت بگیرد. در ادامه به برخی از این دلایل می‌پردازیم:

• ترس اکتسابی: این نوع ترس می‌تواند از طریق تجربه مستقیم، مانند سقوط از ارتفاع در دوران کودکی یا مشاهده سقوط شخص دیگر، ایجاد شود.
• یادگیری مشاهده‌ای: کودکی که مشاهده می‌کند والدین یا مراقبینش در ارتفاع دچار ترس می‌شوند، ممکن است به همان ترس مبتلا گردد.
• دلایل تکاملی: انسان‌ها به طور طبیعی از خطرات احتمالی آگاه هستند و ارتفاع یکی از این خطرات است. این ترس اولیه از سقوط می‌تواند به عنوان یک مکانیسم بقا در انسان‌ها نهادینه شده باشد.
• عوامل شناختی: افراد مبتلا به آکروفوبیا ممکن است علائم بصری و دهلیزی که در ارتفاع تجربه می‌کنند را به اشتباه تفسیر کنند. این امر می‌تواند به احساس سرگیجه و عدم تعادل منجر شود که در نهایت با احتمال سقوط مرتبط می گردد.

لازم به ذکر است که هنوز علت واحدی برای آکروفوبیا توسط محققان شناسایی نشده است. به نظر می‌رسد این ترس از تعامل پیچیده‌ای از عوامل مختلف نشأت می‌گیرد.

علائم ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا

همانطور که گفتیم، ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا، نوعی اضطراب و ترس شدید است که در مواجهه با بلندی بروز می‌کند. افراد مبتلا به آکروفوبیا نه تنها در هنگام قرارگیری در ارتفاع، بلکه گاه حتی با فکر کردن به آن، دچار پریشانی روانی و علائم جسمی می‌شوند. اگر علائمی که در ادامه ذکر می کند را تجربه کرده اید به روانشناس خوب در تهران مراجعه نمایید.

علائم فیزیکی ترس از ارتفاع

• افزایش ضربان قلب و تپش قلب
• تنگی نفس
• سرگیجه و سبکی سر
• تعریق
• تهوع
• تنش عضلانی و لرزش
• تنگی یا درد قفسه سینه

علائم روانی ترس از ارتفاع

• اضطراب و ترس شدید
• حملات هراس
• احساس از دست دادن کنترل
• تمایل شدید به فرار از موقعیت
• درگیری ذهنی با افکار مربوط به سقوط

نحوه تشخیص ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا

تشخیص آکروفوبیا، ترس شدید از ارتفاع، فقط باید توسط یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط انجام شود در این زمینه میتوانید از دکتر مهسا کاشفی زاده کمک بگیرید. در ادامه خلاصه‌ای از این فرآیند را عنوان می کنیم.

• مشاوره: با صحبت با یک پزشک یا درمانگر در مورد تجربیات خود در مورد ارتفاعات شروع خواهید کرد.
• ارزیابی: آنها سوالات دقیقی در مورد ترس شما می‌پرسند، از جمله: چه زمانی و چگونه این ترس شروع شد؟ چه موقعیت‌هایی اضطراب یا وحشت را تحریک می‌کنند؟ شدت علائم شما (جسمی و روانی) چقدر است؟ این ترس چگونه بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد؟
• تشخیص مبتنی بر معیار: متخصصان بهداشت روان آکروفوبیا را بر اساس معیارهای ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) تشخیص می‌دهند.
• رد سایر شرایط: متخصص اطمینان حاصل می‌کند که علائم شما ناشی از شرایط پزشکی زمینه‌ای نیست که می‌تواند اثرات آکروفوبیا را تقلید کند.

به خاطر داشته باشید خودتشخیصی توصیه نمی‌شود. مشورت با یک متخصص بهداشت روان برای تشخیص دقیق و مشاوره فردی مناسب حیاتی است.

گزینه‌های درمانی در دسترس هستند. با درمان و در برخی موارد، دارو، می‌توان آکروفوبیا را به طور موثر مدیریت کرد.

راههای درمان ترس از ارتفاع

ترس از ارتفاع که به آن آکروفوبیا نیز می گویند، با روش‌های مختلفی که در درمان فوبیا و ترس مورد استفاده قرار می گیرد، قابل درمان است. در ادامه برخی از این درمان ها را معرفی می کنیم.

• درمان مواجهه‌ای: این روش، درمان طلایی برای فوبیاها است. در این روش، یک درمانگر به طور تدریجی و در محیطی امن و کنترل‌شده، شما را با ارتفاعات مواجه می‌کند. این کار به شما کمک می‌کند تا اضطراب خود را مدیریت و ترس خود را از ارتفاعات از بین ببرید. این فرایند می‌تواند با تصاویر یا ویدیوهایی از ارتفاعات شروع شده و به تدریج به موقعیت‌های واقعی در دنیای واقعی ختم شود.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT به شما کمک می‌کند تا افکار و باورهای منفی مرتبط با ارتفاعات را شناسایی و به چالش بکشید. با جایگزینی این افکار با افکار واقع‌بینانه‌تر، می‌توانید به تدریج پاسخ اضطرابی خود را به ارتفاعات کاهش دهید.
• تکنیک‌های آرامش‌بخش: تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، آرامش‌سازی عضلانی پیشرونده و مدیتیشن می‌توانند به شما در مدیریت علائم اضطراب مانند تپش قلب و تنگی نفس کمک کنند. این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کنند تا در موقعیت‌هایی که شامل ارتفاعات می‌شوند، آرامش بیشتری داشته باشید.

در برخی موارد، داروها می‌توانند در مدیریت علائم اضطراب، به خصوص برای تسکین کوتاه‌مدت در طول درمان مواجهه‌ای، مفید باشند. با این حال، داروها نباید جایگزینی برای درمان مناسب باشند.

درمان باید متناسب با نیازهای فردی باشد. دکتر کاشفی زاده برنامه درمانی برای شما طراحی می کند که متناسب با نیازهای خاص شما و شدت آکروفوبیای شما است.

به یاد داشته باشید که با درمان و حمایت مناسب، می‌توانید ترس خود از ارتفاعات را به طور موثری مدیریت کنید و زندگی رضایت‌بخشی داشته باشید.

آیا ترس از ارتفاع در کودکان درمان میشود؟

ترس از ارتفاع در کودکان قابل درمان است. اما درک این نکته مهم است که احتیاط تا حدی در مورد ارتفاع، به خصوص در کودکان خردسال، طبیعی است. این ترس طبیعی به آنها کمک می کند تا سالم بمانند. با این حال، زمانی که این ترس بیش از حد می شود و در زندگی روزمره آنها تداخل ایجاد می کند، می توان با روش های مختلفی از قبیل مشاوره روانشناسی آن را درمان کرد.

در ادامه چند روش برای کمک به کودکان برای مدیریت ترس از ارتفاع را معرفی می کنیم.

• حساسیت زدایی: این روش شامل قرار گرفتن تدریجی در معرض ارتفاعات در یک محیط امن و کنترل شده است. می توانید با نشان دادن تصاویر یا فیلم های ارتفاعات شروع کنید، سپس به مکان های کم ارتفاع مانند بالا رفتن از یک چهارپایه محکم یا ایستادن در بالکن طبقه همکف بروید. با احساس راحتی کودک، به تدریج ارتفاع را افزایش دهید.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT به کودکان کمک می کند تا افکار منفی مرتبط با ارتفاعات را شناسایی و به چالش بکشند. یک درمانگر می تواند مکانیسم های مقابله ای مانند تکنیک های آرامش و گفتگوی مثبت با خود را برای مدیریت اضطراب آنها در مکان های مرتفع به آنها آموزش دهد.
• بازی درمانی: بازی درمانی می تواند برای کودکان کوچکتر مفید باشد. از طریق فعالیت های بازی که شامل ارتفاعات در یک محیط امن و کنترل شده است، کودکان می توانند یاد بگیرند که ترس خود را به گونه ای مدیریت کنند که برای آنها راحت باشد.
• دارو: در موارد شدید، ممکن است پزشک برای مدیریت علائم اضطراب مرتبط با آکروفوبیا، دارو تجویز کند. برای تشخیص صحیح و ایجاد یک برنامه درمانی شخصی، مهم است که یک متخصص بهداشت و درمان یا درمانگر باتجربه در درمان اختلالات اضطرابی دوران کودکی را درگیر کنید.

ایجاد یک محیط امن و حمایتی بسیار مهم است. به نگرانی های فرزندتان گوش دهید و از فشار آوردن به آنها در موقعیت هایی که باعث اضطراب آنها می شود خودداری کنید. شجاعت فرزندتان را در هنگام مواجهه با ترس هایش تأیید کنید و از او تمجید کنید. به فرزندتان نشان دهید که در ارتفاعات احساس راحتی می کنید و بر اقدامات ایمنی تأکید کنید.

مشاوره فوبیای ارتفاع در کلینیک دکتر مهسا کاشفی زاده

آیا از ارتفاع می‌ترسید؟ ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا، یکی از رایج‌ترین فوبیاها است که می‌تواند زندگی روزمره شما را مختل کند. کلینیک دکتر مهسا کاشفی زاده با ارائه خدمات تخصصی مشاوره فوبیا، به شما کمک می‌کند تا بر ترس خود از ارتفاع غلبه کنید و زندگی بدون محدودیت را تجربه کنید. خدمات ما در زمینه مشاوره فوبیا شامل تشخیص دقیق فوبیا و ریشه یابی آن، ارائه ی درمان های تخصصی و ارائه ی راهکارهای عملی برای مدیریت اضطراب در ارتفاع می شود.
همین امروز با ما تماس بگیرید و برای رهایی از ترس ارتفاع قدم بردارید.
با غلبه بر ترس از ارتفاع، دنیا را از دریچه ی دیگری ببینید!

نتیجه گیری

ممکن است آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع شما را از تجربه مناظر شگفت‌انگیز یا حتی انجام کارهای روزمره باز دارد. با این حال، به یاد داشته باشید که غلبه بر این ترس شدنی است. با درک ماهیت آکروفوبیا و کنترل آن از طریق تکنیک‌های آرامش‌بخش و جستجوی کمک حرفه‌ای مانند درمان مواجهه، می‌توانید از محدودیت‌های آن رها شوید. با هر قدمی که به سوی روبرو شدن با ترس‌هایتان برمی‌دارید، خودتان را به دنیایی بدون مرز، هم فیزیکی و هم ذهنی، باز می‌کنید.
اگر فکر می‌کنید به آکروفوبیا مبتلا هستید، با دکتر مهسا کاشفی زاده تماس بگیرید.

سوالات متداول

چگونه می‌توان ترس از ارتفاع را کنترل کرد؟
روش‌های مختلفی برای کنترل ترس از ارتفاع وجود دارد، از جمله تکنیک‌های آرامش‌بخش، مواجهه تدریجی و درمان شناختی رفتاری.

چه زمانی باید به دنبال درمان حرفه‌ای برای ترس از ارتفاع باشیم؟
اگر ترس از ارتفاع در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می‌کند، مانند اینکه از رفتن به مکان‌های مرتفع یا حتی استفاده از پله‌ها خودداری می‌کنید،

آیا راه‌هایی برای جلوگیری از ابتلا به آکروفوبیا وجود دارد؟
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از ابتلا به آکروفوبیا وجود ندارد، اما برخی اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند، از جمله کنترل اضطراب و اجتناب از قرار گرفتن در معرض ارتفاعات. اگر به فوبیاهای دیگری مبتلا هستید، مانند ترس از تاریکی یا ترس از فضای باز، درمان آنها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آکروفوبیا کمک کند. اگر نگران هستید که ممکن است به آکروفوبیا مبتلا باشید، به کلینیک دکتر مهسا کاشفی زاده مراجعه نمایید.