طرحواره‌ها مضامین یا چارچوب‌های گسترده‌ای هستند که از طریق آن‌ها فرد روابط، خود یا جهان خود را درک می‌کند. طرحواره درمانگر با هدف پرداختن به طرحواره‌های ناسازگار کار خود را آغاز می‌کند که می‌تواند به شرایط سلامت روان کمک کند. روانشناس جفری ای. یانگ در ابتدا طرحواره درمانی را برای درمان اختلالات شخصیت توسعه داد، اما طرحواره درمانگران از آن زمان برای مدیریت طیف گسترده ای از شرایط استفاده می‌کنند.

طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی نوعی گفتگو درمانی است که بر طرحواره‌ها تمرکز دارد. طرحواره‌ها چارچوب‌ها یا سیستم‌های اعتقادی هستند که از طریق آن‌ها افراد خود و دنیای اطرافشان را درک می‌کنند. پزشکان بر این باورند که افراد در دوران کودکی شروع به شکل‌دهی طرح‌واره‌ها می‌کنند، به‌ویژه در اطراف خانواده و محیط اطرافشان. این طرحواره‌ها سپس افکار، احساسات و رفتار را آگاه می‌کنند.

طرحواره‌های ناسازگار نامتعادل یا غیر واقعی هستند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است یاد بگیرد که باید همیشه کامل باشد، یا اینکه هرگز نمی‌تواند به کسی اعتماد کند. این ممکن است به اضطراب یا سایر شرایط سلامت روان کمک کند.

طرحواره‌های ناسازگار می‌توانند به دلیل سوء استفاده یا بدرفتاری ایجاد شوند، اما می‌توانند به دلایل خوش خیم نیز ایجاد شوند، مانند احساس متفاوت بودن کودک با خواهر و برادر. عدم درمان این طرحواره‌ها به مرور زمان باعث مشکلات بسیاری همچون افسردگی می‌شود. 

طرحواره درمانگر کیست؟

طرحواره درمانگر، روانشناسی است که با کمک طرحواره درمانی و مشاوره فردی به درمان طرحوراه‌های موجود در مراجعان می‌پردازد. در طرحواره درمانی، شما با یک درمانگر کار خواهید کرد تا طرحواره‌های خود را که گاهی اوقات طرحواره‌های ناسازگار اولیه نامیده می‌شوند، کشف و درک کنید.

طرحواره‌ها الگوهای غیر مفیدی هستند که برخی از افراد در صورتی که نیازهای عاطفی آن‌ها در کودکی برآورده نشود، ایجاد می‌کنند. این طرحواره‌ها می‌توانند در طول زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند و در صورت عدم توجه به روش‌ها و رفتارهای مقابله‌ای مشکل ساز کمک کنند. طرحواره درمانی به شما آموزش می‌دهد که چگونه از برآورده شدن نیازهای عاطفی خود به روشی سالم و بدون ایجاد ناراحتی اطمینان حاصل کنید.

طرحواره درمانی نوع جدیدی از درمان است که عناصری از درمان شناختی رفتاری (CBT)، روانکاوی، نظریه دلبستگی، و درمان متمرکز بر هیجان را ترکیب می‌کند.

این یک رویکرد یکپارچه است که هدف آن درمان اختلالات شخصیت و سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت روان است که همیشه به گزینه‌های درمانی دیگر پاسخ نمی‌دهند. این می‌تواند به ویژه برای درمان اختلال شخصیت مرزی مفید باشد.

ویژگی های برتر یک طرحواره درمانگر 

هیچ طرحواره درمانگری نمی‌تواند ادعا کند که کاری که انجام می‌دهد بی‌اهمیت است؛ زیرا کارشان به‌طور قابل‌توجهی بر زندگی دیگران تأثیر می‌گذارد. بنابراین، دقیقاً چه چیزی از کسانی که شغل روان‌شناسی و روان درمانی را دنبال می‌کنند، باید انتظار داشت؟

روانشناسی حرفه‌ای باورنکردنی است که به افراد کمک می‌کند تا از آسیب‌های گذشته شفا پیدا کنند، یاد بگیرند با بیماری روانی زندگی کنند و با بیماری خود به جلو حرکت کنند. آن‌ها می‌توانند در هر جایی از بیمارستان‌های روانپزشکی گرفته تا کلینیک‌های خصوصی درمانی کار کنند، اما همه آن‌ها چند ویژگی مشترک دارند. در اینجا پنج ویژگی طرحواره درمانگر مؤثر وجود دارد که آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

همدلی تکامل یافته 

وقتی به یک روانشناس فکر می‌کنید، ممکن است در ذهن خود چهره‌ای فهمیده و رفتاری دلسوزانه ببینید. احتمالاً کسی را تصویر می‌کنید که به دنبال درک شماست تا بتواند با شما رفتار کند. خوب، این خوب است؛ زیرا روانشناسان بالینی مؤثر دارای درجه بالایی از همدلی هستند. این ویژگی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا مشتریان خود را در سطح احساسی درک کنند و با آن‌ها ارتباط برقرار کنند. هنگامی که آن‌ها تجربیات مشتری خود را از طریق شفقت و درک تأیید می‌کنند، به آن‌ها کمک می‌کنند تا در مسیر بهبودی حرکت کنند.

گوش دادن فعال

اما بخشی از این درک مستلزم مهارت شنیداری خوب است. این یک تجربه منفعل نیست. آن‌ها باید با گوش دادن دقیق به مراجعان خود و جستجوی نشانه‌های کلامی و غیرکلامی، فعالانه در آموزش‌های درمانی خود شرکت کنند. با دریافت این سیگنال‌ها، آن‌ها می‌توانند به دنبال تشخیص و توصیه درمانی باشند. به علاوه، دریافت یک درک جامع از افکار، احساسات و تجربیات مشتری نیز برای ایجاد یک رابطه بلندمدت موثر است.

مهارت های ارتباطی

سپس، هنگامی که آن‌ها گوش دادند، باید از مهارت‌های ارتباطی که در طول سال‌ها سابقه طرحواره درمانی داشته‌اند استفاده کنند. و برای انجام این کار، روانشناسان بالینی مؤثر از مهارت‌های ارتباطی عالی خود استفاده می‌کنند. هنگامی که آن‌ها تشخیص احتمالی داشتند، باید آن مفاهیم پیچیده روانشناختی را به روشی روشن بیان کنند. این ممکن است مستلزم انطباق سبک ارتباطی آن‌ها با افراد مختلف باشد، مانند بیماران کودک، زوج یا بزرگسال. به طور کلی، آن‌ها باید همدلی، حمایت و راهنمایی خود را برای ایجاد اعتماد و کمک به مشتری در بهبودی منتقل کنند. مهارت‌های ارتباطی که درمانگر برای درمان هر یک از افراد استفاده می‎کند، باید متفاوت باشد. برای مثال مهارت ارتباطی با فردی که طرحواره رهاشدگی دارد متفاوت با فردی است که دچار طرحواره وابستگی است.

نگرش بدون قضاوت

گاهی اوقات، روانشناسان بالینی چیزهای دشواری را می‌شنوند. از محرک‌های OCD گرفته تا آسیب‌های گذشته، آن‌ها باید همیشه یک نگرش غیر قضاوت‌کننده نسبت به مشتریان خود داشته باشند. این به معنای ایجاد یک محیط امن و حمایت‌کننده است که در آن مراجعان بتوانند به طور آشکار درباره افکار، احساسات و رفتارهای خود بدون ترس از انتقاد یا محکومیت صحبت کنند. با نشان دادن یک نگرش بدون قضاوت، مراجعان می توانند احساس پذیرش کنند و این گشاده رویی، ایمنی و گرمی است که خودکاوی و رشد شخصی را تشویق می‌کند. به خصوص افرادی که دچار طرحواره نقص و شرم هستند به یک محیط امن و بدون قضاوت نیاز دارند. 

تفکر تحلیلی و خلاق

توانایی ارزیابی و ارزیابی مسائل پیچیده روانشناختی، فرموله کردن فرضیه‌ها و طراحی برنامه‌های درمانی مناسب، هسته اصلی کار یک طرحواره درمانگر است. و این بدان معناست که آن‌ها باید به طور منطقی در مورد کل پرونده‌ای که به آن‌ها محول شده است فکر کنند. آن‌ها ابتدا به دنبال جمع آوری اطلاعات مرتبط خواهند بود. سپس آن‌ها باید از مهارت‌های تحلیلی برای نتیجه گیری در مورد آنچه که مراجع خود را ناراحت می‌کند استفاده کنند تا بتوانند یک برنامه درمانی را توصیه کنند. و گاهی اوقات، مراجعان آن‌ها ممکن است مشکل ساده‌ای نداشته باشند؛ بنابراین کمی خلاقیت نیز کمک می‌کند!

 برای نمونه، برنامه درمانی که باید برای طرحواره اطلاعات در نظر گرفت متفاوت با برنامه درمانی فردی است که دچار طرحواره استحقاق است. 

اهداف طرحواره درمانی چیست؟

در طرحواره درمانی، شما با درمانگر خود در موارد زیر کار خواهید کرد:

1. طرحواره‌های درمانی را شناسایی می‌شود. 
2. سبک‌های مقابله‌ای را که مانع از نیازهای عاطفی می‌شوند، شناسایی شده و به آن‌ها رسیدگی می‌شود.
3. تغییر الگوهای احساسات و رفتارهای ناشی از طرحواره‌ها
4. می‌آموزید که چگونه نیازهای عاطفی اصلی خود را به روش‌های سالم و سازگار برآورده کنید.
5. یاد می‌گیرید چگونه (به روشی سالم) با ناامیدی و ناراحتی زمانی که نیازهای خاصی برآورده نمی‌شود کنار بیایید.

در نهایت، همه این‌ها به شما کمک می‌کند تا یک حالت بزرگسالی قوی و سالم ایجاد کنید. یک حالت بزرگسال سالم که به خوبی توسعه یافته است می‌تواند به بهبود و تنظیم سایر حالت‌ها کمک کند و به شما کمک کند تحت تأثیر تأثیرات آن‌ها قرار نگیرید.

نتیجه گیری 

از آنجایی که طرحواره درمانی ممکن است هزینه بیشتری نسبت به سایر انواع درمان سلامت روان داشته باشد، ایده خوبی است که از درمانگران در مورد هزینه، پذیرش بیمه نامه و سایر نگرانی‌های مالی که ممکن است داشته باشید، سوال کنید. اگر حتی به دنبال مشاوره خانواده یا درمان طرحواره‌های خود هستید از یک طرحواره درمانگر ماهر که در همه جای نقاط دنیا قابل دسترس باشد کمک بگیرید. خانم دکتر مهسا کاشفی زاده هم به صورت آنلاین و هم به صورت حضوری برای درمان شما آماده هستند. 

سوالات متداول مقاله طرحواره درمانگر کیست چه ویژگی‌هایی دارد؟

طرحواره درمانی چه می‌کند؟

طرحواره درمانی با هدف جایگزینی تدریجی طرحواره‌های ناسازگار با طرحواره‌های سالم‌تر است تا فرد پریشانی عاطفی کمتری را تجربه کند. این ممکن است به آن‌ها در عزت نفس، روابطشان با دیگران و عملکرد روزانه کمک کند.

طرحواره درمانگر کیست؟

طرحواره درمانگر، روانشناسی است که با کمک طرحواره درمانی و مشاوره فردی به درمان طرحوراه‌های موجود در مراجعان می‌پردازد.

ویژگی‌های اصلی یک طرحواره درمانگر چیست؟

• هملی 
• گوش دادن 
• مهارت‌های ارتباطی
• نگرش بدون قضاوت 
• تفکر تحلیلی و خلاق 

هدف از طرحواره درمانی چیست؟

• طرحواره‌های درمانی را شناسایی می‌شود. 
• سبک‌های مقابله‌ای را که مانع از نیازهای عاطفی می‌شوند، شناسایی شده و به آن‌ها رسیدگی می‌شود.
• تغییر الگوهای احساسات و رفتارهای ناشی از طرحواره‌ها
• و …