اختلال اضطرابی چیست؟ انواع + علائم و راههای درمان

اضطراب یک احساس طبیعی انسانی است که به ما کمک می کند تا هوشیار و آماده خطر باشیم. با این حال، زمانی که اضطراب بیش از حد، مداوم و شروع به تداخل در زندگی روزمره می کند، می تواند به یک اختلال اضطرابی تبدیل شود. در این مقاله به بررسی اینکه اختلال اضطرابی چیست و چه انواعی دارد می پردازیم؛ بنابراین اگر می‌خواهید اختلال اضطرابی چیست و چه راه هایی برای درمان آن وجود دارد این مقاله را ار دست ندهید.

اختلال اضطرابی چیست؟

اضطراب، حالتی متفاوت از نگرانی‌های روزمره است؛ در واقع یک اختلال سلامت روان محسوب می‌شود که در آن، نگرانی و ترس بیش از حد، زندگی شما را تحت کنترل خود در می‌آورد. این اضطراب می‌تواند خود را در قالب علائم فیزیکی مانند تپش قلب سریع و تعریق نشان دهد. انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد که در اختلال دو قطبی نیز مشاهده می‌شوند، اما همه آنها به دلیل ترس یا نگرانی غرق‌کننده، تداخل قابل‌توجهی در فعالیت‌های روزانه ایجاد می‌نماید.

تاریخچه اختلال اضطرابی

حالا که می‌دانید اختلال اضطرابی چیست باید بدانید از کجا شروع شده و چه تاریخچه‌ای دارد. اضطراب به خودی خود، همراهی دیرینه با بشریت است. شواهدی از آنچه به نظر می رسد اختلالات اضطرابی باشد را می توان در نوشته هایی که قدمت آنها به 5000 سال قبل از میلاد می رسد، مشاهده کرد. در متون باستانی هند اشاراتی وجود دارد که می تواند به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مرتبط باشد.
متفکران و پزشکان در دنیای یونان و روم مانند بقراط، سیسرون و سنکا، علائمی را که امروزه به عنوان اضطراب می شناسیم، مانند ترس های غیرمنطقی و نگرانی های مداوم، توصیف می کردند. در آن زمان، آنها اغلب این علائم را به عدم تعادل در بدن یا بیماری های جسمی نسبت می دادند.
در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 زمینه پزشکی شروع به تعریف و تشخیص اضطراب به طور دقیق تری کرد. اصطلاح “neurasthenia” در سال 1869 پدیدار شد که طیف وسیعی از علائم اضطرابی را شامل می شد. زیگموند فروید، چهره برجسته ای در روانشناسی، با ارائه تعاریف دقیق تری از انواع مختلف اضطراب، بر این امر بنا نهاد.
در سال 1952 اولین نسخه از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) منتشر شد. این منبع مهم، تعاریف و دستورالعمل های واضحی را برای تشخیص انواع مختلف شرایط سلامت روان، از جمله زیرگروه های اضطراب ارائه کرد.
اصطلاح “اختلال اضطرابی” در دهه 1980 به رسمیت شناخته شد. دهه 1990 شاهد یک پیشرفت اساسی با کشف این موضوع بود که داروهای ضد افسردگی می توانند برای بیماران مبتلا به اضطراب نیز مفید باشند. این یافته به نقش انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین در اضطراب اشاره داشت.

امروزه، درک و درمان اختلالات اضطرابی همچنان در حال تکامل است. تحقیقات به بررسی پیچیدگی تعامل بین ژنتیک، شیمی مغز و عوامل محیطی که در اضطراب نقش دارند، می پردازد. ما گزینه های درمانی موثرتری از جمله روش های مختلف درمانی و داروها در اختیار داریم.

نشانه‌های اضطراب

اضطراب می تواند پنهان باشد؛ یعنی در ابتدا اغلب بی توجه به آن هستیم و به تدریج قدرت خود را بر ما اعمال می کند. اضطراب آرامش ذهن، تمرکز و گاه حتی نفس ما را از بین می برد.
علائم این مهمان ناخوانده می تواند به دو روش متمایز خود را نشان دهد: از طریق افکار و احساسات و از طریق بدن فیزیکی ما.
آیا نگرانی ها بی وقفه در ذهن شما همیشه وجود دارند؟ ممکن است افکار مزاحم را تجربه کنید که یکی از ویژگی های بارز اضطراب است.  آیا ذهن شما دائماً بدترین سناریوها را ترسیم می کند و شما را غرق در احساس ناتوانی و غرق شدن می کند؟ این یک علامت رایج اضطراب فراگیر است.

آیا یک صدای درونی دائماً هر حرکت شما را نقد می کند و احساس ناکافی بودن و تردید به خود را دامن می زند؟ این می تواند اضطراب اجتماعی باشد که در گوش شما زمزمه می کند.

اضطراب همچنین می تواند مکانیسم بقای اولیه بدن را تحریک کند و باعث افزایش آدرنالین شود. این می تواند منجر به تپش قلب، تنگی نفس و کف دست های عرق کرده شده و حس خطر را تقلید کند.
آیا احساس می کنید عضلات شما دائماً منقبض هستند و آماده جهش به عمل هستند؟ اضطراب می تواند به صورت تنش فیزیکی ظاهر شود و شما را عصبی و خسته کند.

 آیا وقتی زمان خواب فرا می رسد، ذهنتان از آرام شدن خودداری می کند؟ اضطراب می تواند الگوهای خواب شما را مختل کرده و شما را در طول روز احساس خستگی و گیجی کنید.

 به یاد داشته باشید که همه اضطراب را به یک شکل تجربه نمی کنند؛ اختلالات خلقی در کودکان میتواند یکی از این نشانه ها باشد. مهم این است که از مجموعه علائم هشداردهنده منحصر به فرد خود آگاه باشید. با شناختن این علائم جسمی و روانی، می توانید قبل از اینکه اضطراب بر شما یا فرزندتان غلبه کند، کنترل آن را به دست گرفته و آن را مدیریت نمایید.

علل اختلال اضطرابی

علت دقیق اختلالات اضطرابی ناشناخته است، اما به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل در بروز آنها نقش دارند:

• ژنتیک: اگر سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات اضطرابی داشته باشید، احتمال ابتلای شما به این اختلالات بیشتر است.
• شیمی مغز: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و نورآپی‌نفرین که در تنظیم خلق و خو نقش دارند، می‌تواند در بروز این اختلالات موثر باشد.
• استرس: استرس شدید یا طولانی‌مدت می‌تواند تعادل شیمیایی مغز را که کنترل خلق و خو و ترس را بر عهده دارد، تغییر دهد.
• عوامل محیطی: تجربیات آسیب‌زا مانند سوء استفاده، ‌غفلت یا یک تغییر بزرگ در زندگی می‌تواند زمینه ‌ساز اختلالات اضطرابی باشد.
• شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی مانند مشکلات تیروئید و آریتمی قلبی می‌توانند علائم جسمی ایجاد کنند که شبیه اضطراب هستند یا علائم اضطراب را بدتر کنند.
• مصرف مواد: الکل، کافئین و برخی داروهای غیرقانونی می‌توانند علائم اضطراب را بدتر کنند یا حملات هراس را ایجاد کنند.

اگر فکر می‌کنید که شما یا کسی که می‌شناسید ممکن است به یک اختلال اضطرابی مبتلا باشید، مهم است که به دنبال کمک حرفه‌ای باشید؛ دکتر کاشفی زاده با روان درمانی می تواند در این زمینه به شما کمک کند.

انواع اختلال اضطرابی

در حالی که تجربه اضطراب گاه به گاه طبیعی است، اضطراب در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، شدید و مداوم بوده و به طور قابل توجهی بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارد.

انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی مانند اختلال سلوک در کودکان وجود دارد که هر کدام با مجموعه خاص خود از علائم و محرک‌ها مشخص می‌شوند. برخی افراد ممکن است دائماً در مورد همه چیز نگران باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از موقعیت‌ها یا اشیاء خاصی بترسند. علائم جسمی مانند تپش قلب، تعریق و سرگیجه می‌تواند همراه با این اضطراب‌ها باشد.

خبر خوب این است که اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند. با کمک درمان، دارو یا ترکیبی از هر دو، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی می‌توانند یاد بگیرند که نگرانی‌ها و ترس‌های خود را کنترل کنند و زندگی پرباری داشته باشند. در ادامه انواع مختلف این اختلال را معرفی می‌کنیم و بیشتر وارد محبث اینکه اختلال اضطرابی چیست می‌شویم.

اختلال پانیک (وحشت‌زدگی)

 حمله پانیک یا اختلال هراس، نوع خاصی از اختلال اضطرابی است که با حملات هراس ناگهانی و غیرمنتظره مشخص می‌شود. این حملات به سرعت رخ می‌دهند و باعث ترس شدید و علائم جسمی مانند تپش قلب، تنگی نفس و سرگیجه می گردند. افراد مبتلا به اختلال هراس، اغلب نگرانی شدیدی در مورد تجربه حمله هراس دیگری دارند که آن ها را از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که احتمال وقوع آن هراس وجود دارد دور نگه میدارد. این اجتناب می‌تواند زندگی روزمره آنها را به طور قابل توجهی محدود کند.

آگورافوبی (بازارهراسی)

آگورافوبیا، اختلالی اضطرابی است که افراد مبتلا به آن، از موقعیت‌هایی که فرار از آن‌ها دشوار است یا کمک در دسترس نباشد، ترس شدید و غیرمنطقی دارند. این ترس اغلب با نگرانی از تجربه حمله هراس یا احساس گیر افتادن و بی‌ارزشی همراه است.

مکان‌های شلوغ مانند مراکز خرید، وسایل نقلیه عمومی یا فضاهای باز، نمونه‌هایی از موقعیت‌هایی هستند که فرد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است از آن‌ها اجتناب کنند. در موارد شدید، فرد حتی ممکن است از ترک خانه خود نیز وحشت داشته باشد و دنیای او به چهاردیواری امن خانه‌اش محدود شود.

فوبی‌های خاص (ترس‌های مرضی)

فوبیای خاص نوعی اختلال اضطرابی است که در آن افراد ترس شدید و غیرمنطقی از یک شی یا موقعیت خاص را تجربه می‌کنند. حتی اگر ممکن است بدانند که این ترس بی‌اساس است، مواجهه با محرک فوبی یا حتی فکر کردن به آن می‌تواند اضطراب و حملات هراس قابل توجهی را ایجاد کند. این ترس با تهدید واقعی تناسب ندارد و افراد مبتلا به فوبیای خاص اغلب برای اجتناب از فوبیای خود به سختی تلاش می‌کنند که می‌تواند در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد کند.

اختلال اضطراب اجتماعی (جمع‌هراسی)

اختلال اضطراب اجتماعی، که به فوبیای اجتماعی نیز معروف است، با خجالتی بودن فرق دارد. این یک بیماری روانی است که با ترس شدید و مداوم از موقعیت‌های اجتماعی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی به طور افراطی نگران مورد بررسی، قضاوت یا ارزیابی منفی دیگران هستند. این ترس می‌تواند آنقدر طاقت‌فرسا باشد که منجر به اجتناب از تعاملات روزمره، صحبت در جمع یا حتی غذا خوردن در مقابل دیگران شود. علائم جسمانی مانند سرخ شدن، تعریق و تپش قلب اغلب با اضطراب همراه است که موقعیت‌های اجتماعی را حتی بیشتر استرس‌زا می‌کند. خبر خوب این است که اختلال اضطراب اجتماعی با درمان و دارو قابل درمان است.

اختلال اضطراب فراگیر (اختلال اضطراب منتشر)

اختلال اضطراب فراگیر، که اغلب به GAD شناخته می شود، یک بیماری شایع سلامت روان است که با نگرانی و اضطراب بیش از حد و مداوم در مورد مسائل روزمره مشخص می‌شود. برخلاف فوبی‌های خاص که در آن ترس توسط یک شیء یا موقعیت خاص ایجاد می‌شود، GAD باعث ایجاد احساس کلی ناخوشی و تشویش می گردد. افراد مبتلا به GAD به طور افراطی در مورد چیزهایی مانند عملکرد شغلی، امور مالی، سلامتی یا حتی کارهای روزمره جزئی نگران هستند. این نگرانی اغلب غیرواقعی بوده و کنترل آن دشوار است و منجر به علائمی مانند خستگی، مشکل در خواب، تنش عضلانی و مشکل در تمرکز می گردد. GAD می‌تواند به طور قابل توجهی با زندگی روزمره و رفاه فرد تداخل داشته باشد، اما خبر خوب این است که با مشاوره فردی و دارو قابل درمان است.

اختلال وسواس فکری- عملی

اختلال وسواس فکری-عملی، که به طور خلاصه OCD نامیده می‌شود، یک بیماری روانی است که در آن فرد افکار و وسواس‌های مکرر و ناخواسته‌ای (وسواس فکری) را تجربه می نماید که اضطراب زیادی برای او ایجاد می‌کنند. این اضطراب‌ها با انجام رفتارها و اعمال خاص (اعمال اجباری) به طور مکرر، تا حدی که زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند، کاهش می‌یابند.

اگرچه انجام برخی رفتارهای تکراری در افراد عادی رایج است، اما وسواس‌های فکری و اعمال اجباری در افراد مبتلا به OCD به طور معمول زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهند و به طور قابل توجهی در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد می‌کنند.

لالی انتخابی

لالی انتخابی نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد در موقعیت‌های اجتماعی خاص قادر به صحبت کردن نیست. این اختلال به معنای خجالتی بودن یا گوشه‌گیری ساده نیست؛ بلکه افراد مبتلا به لالی انتخابی اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنند که صحبت کردن را برای آنها غیرممکن می‌سازد. آنها ممکن است در خانه یا با دوستان نزدیک به طور کامل و روان صحبت کنند، اما در محیط‌هایی مانند مدرسه، با بزرگسالان غریبه یا حتی در جمع، قفل می‌کنند. به یاد داشته باشید که لالی انتخابی یک انتخاب عمدی نیست، بلکه چالشی واقعی بوده که ناشی از اضطراب است. این اختلال بیشتر در کودکان رواج دارد و مشاوره والدین در این شرایط نیاز است.

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی (SAD) وضعیتی است که در آن کودکان یا بزرگسالان هنگام فکر به جدایی از یکی از عزیزان خود، اضطراب و پریشانی شدید را تجربه می‌کنند. این احساس فراتر از کمی عصبی بودن در مورد رفتن به مدرسه یا مهمانی است.

در روانشناسی کودک کودکان مبتلا به SAD ممکن است به شدت نگران اتفاق بدی برای خود یا یکی از عزیزانشان در زمان جدایی باشند. آنها ممکن است علائم جسمی مانند دل درد یا سردرد داشته باشند، به شدت به فرد خود بچسبند یا از شرکت در فعالیت‌هایی که نیاز به جدایی دارند امتناع کنند. این اضطراب می‌تواند به طور قابل توجهی در زندگی روزمره و پیشرفت اجتماعی آنها اختلال ایجاد کند.

اختلال اضطراب پس از سانحه

استرس پس از سانحه (PTSD) که اغلب به اختصار PTSD نامیده می‌شود، یک بیماری روانی است که می‌تواند پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد وحشتناک به وجود بیاید. این رویداد می‌تواند هر چیزی از حمله فیزیکی یا تصادف گرفته تا بلایای طبیعی یا جنگ باشد.

در حالی که احساس ترس یا ناراحتی بعد از یک تجربه آسیب‌زا طبیعی است، PTSD شامل علائم شدید و مداومی است که به طور قابل توجهی در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به PTSD ممکن است رویداد را از طریق فلاش‌بک یا کابوس دوباره زنده کنند، احساسات منفی شدیدی مانند ترس یا خشم داشته باشند و از موقعیت‌ها یا یادآوری‌های آن اجتناب کنند.

اختلال اضطراب بیماری

اختلال اضطراب بیماری (IAD) که به نام هیپوکندریاز نیز شناخته می‌شد، وضعیتی است که در آن فرد به طور وسواس گونه به احتمال ابتلا به یک بیماری جدی پزشکی فکر می کند. این نگرانی حتی پس از معاینات پزشکی و اطمینان‌بخشی پزشکان همچنان ادامه دارد. افراد مبتلا به IAD تمایل دارند علائم بدنی طبیعی را به عنوان نشانه‌های بیماری سوء تعبیر نمایند و ممکن است دائماً در اینترنت به دنبال علائم باشند که منجر به اضطراب بیشتر می‌شود. این تمرکز بیش از حد بر سلامتی می‌تواند به طور قابل توجهی در زندگی روزمره آنها اختلال ایجاد کند، باعث پریشانی شود و بر عملکرد اجتماعی و شغلی آنها تأثیر بگذارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر اضطراب شما به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، باید به پزشک مراجعه نمایید. در ادامه چند علامت وجود که باید به آنها توجه کنید را ذکر می کنیم.

• نگرانی و ترس مداوم: اگر اضطراب شما مداوم است و در توانایی شما برای آرامش یا تمرکز بر وظایف روزانه اختلال ایجاد می‌کند، بهتر است از کمک حرفه‌ای استفاده کنید.
• علائم جسمی: اضطراب می‌تواند به صورت فیزیکی از طریق مشکل در خواب، تنش عضلانی، خستگی و یا حتی حملات پانیک خود را نشان دهد. این علائم جسمی می‌توانند آزاردهنده باشند و به سلامت شما آسیب برسانند.
• اجتناب از موقعیت‌ها: آیا اضطراب شما باعث می‌شود از مکان‌ها، فعالیت‌ها یا تعاملات اجتماعی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید، اجتناب کنید؟ این اجتناب می‌تواند زندگی شما را به طور قابل توجهی محدود کند.
• ناتوانی در مقابله: اگر استراتژی‌های خودیاری مانند تکنیک‌های آرامش‌بخش یا ورزش را امتحان کرده‌اید، اما اضطراب شما همچنان ادامه دارد، یک پزشک می‌تواند یک برنامه درمانی شخصی برای شما ایجاد کند.
• افکار خودآزاری: اگر اضطراب شما با افکار خودآزاری همراه است، مراجعه فوری به پزشک یا متخصص سلامت روان ضروری است.

اگر این علائم را در خود دیدید، برای درمان آن به دکتر کاشفی زاده مراجعه نمایید.

درمان اختلال اضطراب

اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند و گزینه‌های زیادی برای کمک به مدیریت علائم وجود دارد. روان درمانی، مانند رفتار درمانی شناختی (CBT)، می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای فکری منفی که به اضطراب شما دامن می‌زنند را شناسایی و تغییر دهید. دارو، از جمله داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب، نیز می‌تواند مفید باشد. علاوه بر این، تغییرات در سبک زندگی مانند تکنیک‌های آرامش‌بخش، ورزش و ایجاد شبکه حمایتی می‌تواند برای مدیریت بلندمدت مفید باشد.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی اینکه اختلال اضطرابی چیست پرداختیم. اختلالات اضطرابی، شرایط شایع سلامت روان هستند، اما میتوان آن را درمان کرد. اگر دچار نگرانی، ترس یا علائم جسمی بیش از حد هستید که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد می کند، از گرفتن کمک دریغ نکنید. با ترکیبی از درمان، دارو و تغییرات در سبک زندگی، می توانید اضطراب خود را کنترل کنید و زندگی پرباری داشته باشید. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید – منابع و افراد حامی زیادی برای کمک به شما در سفرتان برای احساس بهتر در دسترس هستند.

سوالات متداول

1- ریشه‌های بیولوژیکی و ژنتیکی اختلال اضطرابی چیست؟

شواهد نشان می‌دهد که ژنتیک در ابتلا به اختلال اضطرابی نقش دارد. افرادی که سابقه خانوادگی اضطراب یا سایر بیماری‌های روانی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. با این حال، ژن‌ تنها عامل تعیین‌کننده نیست و عوامل محیطی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.

2- چگونه عوامل محیطی و اجتماعی بر اختلال اضطرابی تأثیر می‌گذارند؟

رویدادهای استرس‌زا مانند تروما، مشکلات مالی یا مشکلات روابطی می‌توانند در ایجاد یا تشدید اختلال اضطرابی نقش داشته باشند. روابط خانوادگی و اجتماعی آشفته می‌تواند خطر ابتلا به اختلال اضطرابی را افزایش دهد. از سوی دیگر، روابط حمایتی می‌توانند به افراد در مقابله با اضطراب کمک کنند.

3- چه تفاوت‌هایی در نحوه تجربه و بیان اختلال اضطرابی در افراد مختلف وجود دارد؟

زنان بیشتر از مردان علائمی مانند اضطراب اجتماعی و افسردگی را تجربه می‌کنند. شخصیت، سبک مقابله و تجربیات فردی همگی می‌توانند بر نحوه تجربه و بیان اضطراب تأثیر بگذارند.

4- چگونه می‌توانیم اختلال اضطرابی را درمان نماییم؟

با مراجعه به دکتر کاشفی زاده و گرفتن مشاوره میتوانید این اختلال را درمان کنید.